Πέμπτη 27 Ιουνίου 2013

ΙΣΤΟΡΙΑ 1 Οι οικονομικές συνθήκες κατά την περίοδο 1910-1922

Πολεμικές ενέργειες 1910-1922

Ένας νέος 18 ετών που στρατεύτηκε το 1904 ,βρήκε μπροστά του τον Μακεδονικό Αγώνα και πολέμησε σε αυτον τέσσερα χρόνια.
Αν υποθέσουμε πως επιβίωσε το 1908 που τελείωσε ο πόλεμος ,ο νέος αυτός δεν αποστρατεύτηκε ,αλλά συνέχισε να υπηρετεί ευρισκόμενος σε συνεχή επιφυλακή όπως γίνεται πάντα μετά από ένα πόλεμο.
Φτάνουμε λοιπόν στην επίμαχη περίοδο 1910-1922 όπου ο νέος μας θα πολεμήσει στους Βαλκανικούς του 1912-13, κατόπιν θα τεθεί εκ νέου επιφυλακή από το 1915 μέχρι το 17 γιατί στην Ελλάδα έχει ξεσπάσει Διχασμός ενώ παράλληλα στον κόσμο έχει ξεκινήσει από το 1914 ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος.
Ο νέος αυτός θα κληθεί να μετάσχει σε αυτόν τον πόλεμο μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες το 1917 όταν η Ελλάδα θα μπει στο πλευρό των Αγγλογάλλων και θα πολεμήσει μέχρι το 1918.
Και πάνω που νόμιζε πως μετά τη λήξη του πολέμου θα απολαύσει τα αγαθά της ειρήνης ,θα κληθεί ξανά απο τον Βενιζέλο στις επάλξεις για την αποβίβαση στη Μικρά Ασία το 1919, κάτι που θα σηματοδοτήσει την Μικρασιατική περιπέτεια και θα τελειώσει το 1922 με τις γνωστές συνέπειες.

Βενιζελισμός

Ως βενιζελισμός ορίζεται ένα ευρύ κίνημα σε όλους τους τομείς της εθνικής ζωής, το οποίο αποτέλεσε το φορέα μιας συνεπούς και δυναμικής προσπάθειας καθολικού αστικού εκσυγχρονισμού της Ελλάδας συνδυασμένου με μια ορισμένη αντίληψη της εθνικής ολοκλήρωσης και του περιεχομένου της Μεγάλης Ιδέας.
Το πολιτικό περιεχόμενο του βενιζελισμού, η "ανόρθωση", συνίστατο στη στόχευση δημιουργίας ενός κράτους δικαίου, με σύγχρονες κοινωνικές, οικονομικές, διοικητικές λειτουργίες και ικανού να ενσωματωθεί οικονομικά και πολιτιστικά στη Δύση, να εξευρωπαϊστεί. Πρόκειται δηλαδή για μια προσπάθεια διαμόρφωσης της ελληνικής κοινωνίας στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος και κατά τα πρότυπα των δυτικών φιλελεύθερων δημοκρατιών.
Αυτός ο αστικός εκσυγχρονισμός και ο εξευρωπαϊσμός συνδυάζονται αδιάσπαστα από την πρώτη στιγμή, το 1910, με τον αλυτρωτισμό. Oι δύο στόχοι διαπλέχτηκαν και υπηρέτησαν ο ένας τον άλλο. Η εσωτερική οργάνωση, ο διοικητικός και πολιτικός εκσυγχρονισμός και η οικονομική ανάπτυξη της χώρας γίνονταν αντιληπτά ταυτόχρονα ως αίτια και αποτελέσματα της εδαφικής επέκτασης. Και τα δυο πάντως, και η εσωτερική ανόρθωση και η εδαφική επέκταση, υπηρετούν το στόχο της δημιουργίας ενός εκσυγχρονισμένου ευρωπαϊκού κράτους, ενσωματωμένου στην ιδεολογικοπολιτική και οικονομική πραγματικότητα που εξέφραζε η Δυτική Ευρώπη.

Αστικός εκσυγχρονισμός επί Βενιζέλου

Η προσωπικότητα του Βενιζέλου και η ιδεολογία του συνετέλεσαν στην πρακτική εφαρμογή του «αστικού» και κατ’ επέκταση του κρατικού εκσυγχρονισμού. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο κρατικός εκσυγχρονισμός επηρεάζει τον τρόπο ζωής, την έκφραση και τη σκέψη της νεοελληνικής κοινωνίας.

Η επίδραση αυτή εντοπίστηκε εξίσου στον δημόσιο και στον ιδιωτικό βίο των Ελλήνων. Από το 1910 (έτος ανόδου του Βενιζέλου στην εξουσία) ως το 1920 (ήττα των βενιζελικών στις εκλογές ― επιστροφή του Κωνσταντίνου στην Ελλάδα), ο εκσυγχρονισμός συνδέθηκε και με την ενοποίηση της χώρας μας, πιο συγκεκριμένα με την επέκταση των ορίων της ελληνικής επικράτειας και την απελευθέρωση των κατεχομένων από άλλες δυνάμεις εδαφών. Η ενοποίηση προσέφερε στον αναδυόμενο εκσυγχρονισμό την απαραίτητη και έκτοτε αναντικατάστατη πολιτική και ιδεολογική νομιμοποίησή του. Η ιδεολογία του Βενιζελισμού εξετάζεται σε δύο φάσεις, στην πρώτη πρωθυπουργία, της περιόδου 1910-1920, και στη δεύτερη, της περιόδου 1928-1932.

Κατά την περίοδο 1910-20, ο αστικός εκσυγχρονισμός συνυπήρχε με τον αλυτρωτισμό, ο οποίος επικεντρώθηκε στην εφαρμογή της «Μεγάλης Ιδέας». Κατά την περίοδο 1928-32, η «Μικρασιατική Καταστροφή», με όλα τα παρεπόμενά της, άσκησε επίδραση στην τότε ελληνική πολιτική και κοινωνία, ώστε να αλλάξει και το περιεχόμενο του Βενιζελισμού. Ο αστικός εκσυγχρονισμός της δεύτερης περιόδου συνδέθηκε με την «οικοδόμηση ενιαίου κράτους», με ιδεολογικό επιστέγασμα την «αβασίλευτη δημοκρατία», στην οποία ο Βενιζελισμός επιχείρησε να προσδώσει ευρύτερο ιδεολογικό και κοινωνικό περιεχόμενο. Στο σημείο αυτό θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη μεταρρυθμιστική πολιτική της πρώτης πρωθυπουργίας του Εθνάρχη.

Μεγάλη Ελλάδα

Στο δημαρχιακό μέγαρο των Σεβρών, στην όχθη του Σηκουάνα πέντε χιλιόμετρα από το κέντρο των Παρισίων, υπογράφηκαν στις 10 Αυγούστου 1920 οκτώ συνολικά συνθήκες ή συμφωνίες, τέσσερις από τις οποίες αφορούσαν άμεσα την Ελλάδα. Σημαντικότερη από αυτές, η συνθήκη ειρήνης με την Τουρκία, που συνέπεσε με την έβδομη επέτειο της συνθήκης του Βουκουρεστίου, κάτι που ο Βενιζέλος ανέφερε με πρόσθετη υπερηφάνεια στο διάγγελμά του προς τον ελληνικό λαό. Το μέγεθος του ελληνικού θριάμβου ήταν όντως τεράστιο. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία διαμελιζόταν, τιθέμενη υπό συμμαχική απαγόρευση, ενώ η Ελλάδα αποκτούσε -χωρίς υπολογισμό τής υπό εντολήν ακόμα ζώνης στη Μικρά Ασία- πληθυσμό 5.531.474 και έκταση 150.833 τ. χλμ, τη μεγαλύτερη στην ιστορία της. Προσαρτούσε όλη τη Θράκη, σχεδόν ώς την Τσατάλτζα, τα νησιά του βορείου Αιγαίου (Ιμβρο, Τένεδο, Λήμνο, Σαμοθράκη, Λέσβο, Χίο, Σάμο και Ικαρία), και -από την Ιταλία, στην οποία τα παραχωρούσε η Τουρκία- το Καστελλόριζο και τα Δωδεκάνησα εκτός της Ρόδου, που θα έχαιρε ευρείας αυτονομίας ώσπου η Αγγλία να παραχωρήσει στην Ελλάδα την Κύπρο, και εν πάση περιπτώσει όχι πριν από 15 χρόνια. Η Σμύρνη και σημαντική ενδοχώρα -22.936 τ. χλμ. με πληθυσμό 960.000- παρέμεναν υπό τουρκική επικυριαρχία (suzerainty), αλλά μόνο για πέντε χρόνια, αφού δημοψήφισμα που θα διεξαγόταν το 1925 σίγουρα θα ενέκρινε την προσάρτησή τους στην Ελλάδα. Τότε, η έκτασή της θα έφθανε τις 174.000 τ. χλμ. και ο πληθυσμός της τα 6.500.000.

Σταφιδική κρίση

Με την άφιξη του 1899 είχε ήδη ανατείλει το έβδομο έτος από την έναρξη της μεγάλης σταφιδικής κρίσης που έπληξε, κατά κύριο λόγο, τους σταφιδοκαλλιεργητές καθώς και όλα τα κοινωνικά στρώματα στις σταφιδοπαραγωγούς περιοχές της Βορειοδυτικής Πελοποννήσου στο τέλος του προηγούμενου αιώνα. Η σταφιδική κρίση ξέσπασε το 1893 ως απόρροια της μονοκαλλιέργειας και της μονοεξαγωγής της σταφίδας σε συνάρτηση με τη γενική οικονομική δυσπραγία της χώρας και τις αντίξοες διεθνείς συγκυρίες.
Η αλόγιστη επέκταση των σταφιδαμπελώνων καθ' όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, ακολουθώντας συγκυριακές ανάγκες κατανάλωσης της σταφίδας, είχε ενταθεί με το άνοιγμα της γαλλικής αγοράς, την οποία οι σταφιδοπαραγωγοί της Πελοποννήσου περιέβαλλαν με υπέρμετρη αισιοδοξία για μόνιμη διοχέτευση του προϊόντος τους. Ενώ όμως η αγγλική αγορά, όπου η σταφίδα χρησιμοποιείτο σε ξηρά μορφή στη ζαχαροπλαστική για την κατασκευή διαφόρων γλυκισμάτων και κυρίως για την κατασκευή της παραδοσιακής πουτίγκας, που καταναλωνόταν ευρύτατα και από τα λαϊκά στρώματα, ήταν μόνιμη και σταθερή, η απορρόφηση της σταφίδας από τη Γαλλία, όπου χρησιμοποιείτο για την παρασκευή οίνων λαϊκής κατανάλωσης, είχε ημερομηνία λήξεως, εφόσον οφειλόταν στην καταστροφή των γαλλικών αμπελώνων από τη φυλλοξήρα. Η ανάκαμψη των γαλλικών αμπελώνων από την ασθένεια είχε ως αποτέλεσμα να κλείσει απότομα η γαλλική αγορά όσο απότομα είχε ανοίξει. Οι συνέπειες αυτού του γεγονότος υπήρξαν καταστροφικές για τη χώρα εφόσον πλέον υπήρχε ένα μόνιμο ετήσιο πλεόνασμα στην παραγωγή της κορινθιακής σταφίδας το οποίο ήταν αδύνατον να καταναλωθεί.



Μετανάστευση στις ΗΠΑ

Στις αρχές του 20ου αιώνα, εμφανίστηκε το πρώτο μεγάλο μεταναστευτικό κύμα από την Ελλάδα προς τις ΗΠΑ και μόνο στην περίοδο 1890-1917, περίπου 450.000 Έλληνες έφτασαν στις ΗΠΑ. Υπολογίζεται ότι κατά την περίοδο αυτή, περισσότεροι από δέκα τέσσερα εκατομμύρια Ευρωπαίοι πέρασαν στην Αμερική, αναζητώντας βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου και των συνθηκών εργασίας. Εκείνο το μεταναστευτικό ρεύμα ανακόπηκε το 1917, ύστερα από την είσοδο της Αμερικής στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην αρχή, η μετανάστευση από την Ελλάδα είχε προσωρινό χαρακτήρα. Οι άνθρωποι ξενιτεύονταν για λίγα χρόνια και επέστρεφαν στις οικογένειές τους. Αργότερα η μετανάστευση έλαβε μόνιμο χαρακτήρα .
Ανάλογη ήταν η ροή προς την Αμερική μεταναστών από τη Μακεδονία, με την ιδιαιτερότητα πως μέχρι την απελευθέρωσή της, οι Έλληνες της Μακεδονίας έπαιρναν το δρόμο της φυγής ωθούμενοι όχι μόνο από οικονομικά αίτια, όπως οι Έλληνες της ελεύθερης Ελλάδας, αλλά και από πολιτικούς λόγους. Η απέχθεια των υπόδουλων Μακεδόνων προς το δυνάστη και τη βάρβαρη συμπεριφορά του, ενδυνάμωνε τον πατριωτισμό τους με συνέπεια να μην μπορούν να ανεχθούν περαιτέρω της καταπιέσεις. Κοντά σε αυτές, ήταν και η δράση των ένοπλων βουλγαρικών ληστρικών συμμοριών πριν και κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, που δημιουργώντας ένα αίσθημα ανασφάλειας, οδηγούσε στη φυγή τους Έλληνες της Μακεδονίας .

Βαλκανικοί πόλεμοι

Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι ήταν δύο πόλεμοι που έγιναν στα Βαλκάνια το 1912-1913 στους οποίους αρχικά η Βαλκανική Συμμαχία (Σερβία, Μαυροβούνιο, Ελλάδα και Βουλγαρία) επιτέθηκε και απέσπασε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία την Μακεδονία και το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης, ενώ στη συνέχεια, μετά τις διαφωνίες μεταξύ των νικητών για τον τελικό διαμοιρασμό των εδαφών, ξέσπασε δεύτερος πόλεμος (αυτή τη φορά με τη συμμετοχή και της Ρουμανίας) από τον οποίο εξήλθε ηττημένη η Βουλγαρία, χάνοντας το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που είχε αρχικά κατακτήσει.



Ίχνος από την παρουσία των Εβραίων στα Ιωάννινα

Δευτέρα 24 Ιουνίου 2013

ΙΣΤΟΡΙΑ 1 Τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματος

Περνάμε στο εργατικό κίνημα το οποίο κατά κάποιο τρόπο αντιστοιχείται με τη βραδύτητα ανάπτυξης της αγροτικής μεταρρύθμισης.

Σοσιαλισμός


Ο σοσιαλισμός είναι κοινωνική, οικονομική και πολιτική θεωρία κατά την οποία η κοινωνική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής αντικαθιστά την ατομική ιδιοκτησία. Ο όρος ιστορικά αφορά ένα πολιτικό κίνημα του 19ου αιώνα, γέννημα των οικονομικοκοινωνικών συνθηκών της βιομηχανικής επανάστασης, και συσχετίζεται στενά με τον όρο Αριστερά.
Οι αντιλήψεις του σοσιαλισμού πρέπει να αναζητηθούν στις απαρχές της Γαλλικής Επανάστασης, στη παράταξη των Ιακωβίνων, και από μία άλλη σκοπιά στον «ουτοπισμό» του Ανρί ντε Σαιν-Σιμόν. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα του σοσιαλισμού είναι η κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής (γαίες, εργοστάσια, μεγάλες επιχειρήσεις) και η δημιουργία νέων συλλογικών σχέσεων παραγωγής, διανομής των προϊόντων και κατανομής του κοινωνικού πλούτου που θα εξυπηρετούν τις ανάγκες του κοινωνικού συνόλου. Οι νέες αυτές σχέσεις παραγωγής στηρίζονται στο ότι τα μέλη μιας κοινωνίας θα προσφέρουν ανάλογα με τις δυνατότητές τους και θα αμείβονται ανάλογα με τις ανάγκες τους ή με την εργασία τους. Τη θέση της ατομικής ιδιοκτησίας θα πάρει πλέον η συλλογική διαχείριση με μορφή εθελοντικά συνεταιριστική ή κρατική, οι λεγόμενες κολεκτίβες. Μία κοινωνία οργανωμένη κατ' αυτόν τον τρόπο, ο τελικός στόχος του σοσιαλιστικού κινήματος, αποκαλείται πολλές φορές κομμουνιστική και αντιπαρατίθεται με τον καπιταλισμό και την ελεύθερη αγορά.

Διάνοιξη διώρυγας Κορίνθου

Με τη Βιομηχανική Επανάσταση του 19ου αιώνα, η τεχνολογική εξέλιξη επέτρεψε την υλοποίηση της πανάρχαιας ιδέας διόρυξης του Ισθμού. Η πραγματοποίηση του έργου κρίθηκε αναγκαία από τη μελέτη των συνθηκών του διεθνούς εμπορίου και της ναυτιλίας στη Μεσόγειο. Έτσι, άρχισε η προσπάθεια εξεύρεσης κεφαλαίων από τη διεθνή χρηματαγορά. Η δια του Ισθμού οδός παρείχε δυο σημαντικά πλεονεκτήματα στη διεθνή ναυτιλία και κατ' επέκταση στο διεθνές εμπόριο: Ασφάλεια και Οικονομία. Η παράκαμψη των επικίνδυνων ακρωτηρίων Κάβο Μαλέα και Κάβο Ματαπά δεν θα μείωνε μόνο τους κινδύνους από ναυτικά ατυχήματα, αλλά και το κόστος μεταφοράς (ασφάλιστρα, καύσιμα, χρόνος).

Μετά τη διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ, η Κυβέρνηση Ζαΐμη έλαβε την απόφαση τομής του Ισθμού και το Νοέμβριο του 1869 ψήφισε το νόμο της «περί διορύξεως του Ισθμού της Κορίνθου». Με το νόμο αυτό είχε δικαίωμα να παραχωρήσει σε εταιρεία ή ιδιώτη το προνόμιο κατασκευής και εκμετάλλευσης της Διώρυγας. Το ελληνικό δημόσιο κατακύρωσε το έργο το 1881 στον στρατηγό Στέφανο Τύρρ, μαζί με το προνόμιο εκμετάλλευσης της διώρυγας για 99 χρόνια.


Τα εγκαίνια του Ισθμού της Κορίνθου
Οι εργασίες διάνοιξης ξεκίνησαν στις 23 Απριλίου 1882. Η μελέτη του έργου έγινε από τον Ούγγρο Β. Gerfer, αρχιμηχανικό της διώρυγας Φραγκίσκου στην Ουγγαρία, και ελέγχθηκε από τον μηχανικό Daujats, αρχιμηχανικό της διώρυγας του Σουέζ. Για την τελική κατάληξη έγιναν μελέτες τριών χαράξεων. Ως η πιο σωστή και οικονομική, προκρίθηκε η χάραξη που είχε εφαρμόσει ο Νέρωνας. Υστερα, όμως, από 8 χρόνια, η εταιρεία αυτή διέκοψε τις εργασίες της -εξαιτίας της εξάντλησης όλων των κεφαλαίων της- και τελικά διαλύθηκε.

Τη συνέχιση του έργου ανέλαβε ελληνική εταιρεία με την επωνυμία «Εταιρεία της Διώρυγας της Κορίνθου» υπό τον Ανδρέα Συγγρό, που ανέθεσε την εκτέλεση των εργασιών στην εργοληπτική εταιρεία του Α. Μάτσα, η οποία και αποπεράτωσε το έργο. Αυτό το οικονομικό τόλμημα, αυτός ο τεχνικός άθλος, με τη χρησιμοποίηση 2.500 εργατών και των τελειότερων μηχανικών μέσων της εποχής, ολοκληρώθηκε μετά 11 χρόνια. Τα εγκαίνια έγιναν με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια στις 25 Ιουλίου 1893, από το πρωθυπουργό Σωτήριο Σωτηρόπουλο.

Η διώρυγα κόβει σε ευθεία γραμμή τον Ισθμό της Κορίνθου σε μήκος 6.346 μ. Το πλάτος της στην επιφάνεια της θάλασσας είναι 24,6 μ. και στο βυθό της 21,3 μ., ενώ το βάθος της κυμαίνεται μεταξύ 7,50 έως 8 μ. Ο συνολικός όγκος των χωμάτων που εξορύχτηκαν για την κατασκευή της έφθασε τα 12 εκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Η γεωλογική σύσταση των πρανών της Διώρυγας είναι ανομοιόμορφη, με ποικιλία γεωλογικής συστάσεως εδαφών. Μία ιδιομορφία, που κατά καιρούς είχε ως συνέπεια την κατάπτωση μεγάλων χωμάτινων όγκων και κατά συνέπεια το κλείσιμο του καναλιού. Συνολικά, από την έναρξη λειτουργίας της έως το 1940, η Διώρυγα παρέμεινε κλειστή για διάστημα τεσσάρων χρόνων. Μεγάλη διακοπή της λειτουργίας της έγινε και το 1944, όταν οι Γερμανοί, κατά την αποχώρησή τους, ανατίναξαν τα πρανή, προκαλώντας την κατάπτωση 60.000 κυβικών μέτρων χωμάτων. Οι εργασίες εκφράξεως διήρκεσαν πέντε χρόνια (1944-1949).

Σήμερα, η Διώρυγα της Κορίνθου αποτελεί διεθνή κόμβο θαλάσσιων συγκοινωνιών και εξυπηρετεί περί τα 12.000 πλοία ετησίως, όλων των εθνικοτήτων.



Εξέγερση Λαυρίου 1896

1896: Κηρύσσεται απεργία των μεταλλωρύχων στο Λαύριο. Οι φύλακες σκοτώνουν δυο απεργούς. Οι απεργοί σκοτώνουν τους φύλακες, ανατινάζουν τις αποθήκες και τα γραφεία, και αφοπλίζουν τους αστυνομικούς.

Το 1896, στην Καμάριζα, πραγματοποιείται γενικευμένη εξέγερση των... εργατών στα ορυχεία. Ειδικά αυτή η απεργία αποτέλεσε σταθμό στην Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος. Θύματα υπήρχαν τόσο απ' τους απεργούς εργάτες, όσο και απ' τους φύλακες της Γαλλικής Εταιρείας του Λαυρίου. Οι φύλακες σκότωσαν τους εργάτες Καραφλιά και Βασιλακόπουλο, με αποτέλεσμα οι οργισμένοι και αγανακτισμένοι εργάτες, μπρος στη θέα των σκοτωμένων συναδέλφων τους, να ορμήξουν στα γραφεία της Εταιρείας, να βάλουν φωτιά, με αποτέλεσμα να εξοντωθούν όλοι οι φύλακες, πλην ενός. Συνολικά είχαν σκοτωθεί τέσσερις απεργοί. Ο δε Σερπιέρι ,αρχιμηχανικός και αργότερα ιδιοκτήτης φυγαδεύτηκε και σώθηκε, κυριολεκτικά, την τελευταία στιγμή, μεταμφιεσμένος.

Σ' εκείνη την απεργία, περισσότεροι από 1.800 μεταλλεργάτες ανέβηκαν από το μεταλλευτικό φρέαρ - βάθους 182 μέτρων - και, με μια οργάνωση που θα τη ζήλευαν πολλοί, κήρυξαν εκείνη την πρώτη μεγάλη απεργία. Περιγράφει ο παλιός μεταλλεργάτης Γιώργος Βουγιούκας («ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» 23/1/1996): «Κανείς από τ' αφεντικά δεν τους πήρε μυρωδιά. Η απεργία εκδηλώθηκε την Κυριακή το βράδυ - 7 Απριλίου 1896 - στην αλλαγή της βραδινής βάρδιας των 10 και έγινε δημοσίως γνωστή τη Δευτέρα το πρωί».

Η μεγάλη αυτή απεργία διήρκεσε 18 μέρες. Τα κύρια αιτήματα των εργατών το 1896, στα μεταλλωρυχεία της Καμάριζας - ιδιοκτησίας της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων - ήταν η κατάργηση των εργολάβων ως ενδιάμεσων μισθωτών, η πληρωμή των εργατών κατ' ευθείαν απ' την εταιρεία, η αύξηση του μεροκάματου σε 3,5 δραχμές (ήταν 2,5), η δημιουργία νοσοκομείου ή φαρμακείου στην Καμάριζα και η διάθεση σούστας στους εργάτες για τη μεταφορά των τραυματιών στο νοσοκομείο του Θορικού, καθώς μεταφερόμενοι με το κάρο πέθαιναν στη διαδρομή. Εκτός απ' τα παραπάνω, οι εργάτες ζητούσαν απ' την εταιρεία να μένουν σε σπίτια, διότι μέχρι τότε κατοικούσαν σε σπήλαια ή σε αυτοσχέδιες καλύβες.

Να πώς περιγράφει ο Γ. Βουγιούκας εκείνη την απεργία: «Στην πρώτη μεγάλη απεργία υπήρχε φοβερή ένταση. Είναι ενδεικτικό ότι ο Σερπιέρι - γενικός διευθυντής της εταιρείας - για να φυγαδευτεί ντύθηκε γυναίκα ή παπάς! Η κυβέρνηση έστειλε, εκτός από τα "ΜΑΤ" της εποχής εκείνης, πολεμικό πλοίο για να πάρει τους πρωτεργάτες της απεργίας. Η ένταση ήταν μεγάλη. Μια πέτρα που έφυγε απ' τα χέρια ενός απεργού και χτύπησε έναν χωροφύλακα ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει η σύγκρουση. Οι χωροφύλακες ανοίγουν πυρ και χτυπούν στο "ψαχνό" τέσσερις ανυπεράσπιστους εργάτες. Η Καμάριζα γίνεται πεδίο μάχης»...

Το Δεκέμβρη του 1896 πραγματοποιείται η δίκη 15 απεργών, οι οποίοι αθωώνονται και επανέρχονται στη δουλειά τους χωρίς όρους. Μετά την απεργία, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Καμάριζα στρατιωτικό σώμα, όχι μακριά από τους χώρους δουλειάς, προκειμένου να αποτρέψει τους εργάτες από νέες εξεγέρσεις.

Οι πρώτοι αυτοί ξεσηκωμοί, οι διαμαρτυρίες και οι απεργίες του προλεταριάτου ήταν το πρώτο αυθόρμητο ξύπνημα της συνείδησής του. Οπως έγραφε τότε ο Λένιν, με αφορμή και ανάλογες απεργίες στην τσαρική Ρωσία «...το αυθόρμητο στοιχείο δεν αποτελεί στην ουσία τίποτε άλλο παρά εμβρυακή μορφή του συνειδητού». Ακόμα και οι πρωτόγονοι ξεσηκωμοί εκφράζανε ως ένα βαθμό το ξύπνημα της συνείδησης: οι εργάτες έχαναν την προαιώνια πίστη τους στο απαρασάλευτο του καθεστώτος που τους συνέθλιβε, άρχιζαν να νιώθουν την ανάγκη της συλλογικής αντίστασης, να εγκαταλείπουν τη δουλική υποταγή στους προϊσταμένους τους.

Στοά στο Λαύριο, όπου βρέθηκαν μεταλλεύματα από τη νεολιθική εποχή μέχρι και σήμερα...
Μετά το 1900 αρχίζει η σταδιακή συρρίκνωση των μεταλλευτικών εργασιών. Το 1899 υπήρχαν 5.012 εργάτες, το 1910 - 3.201, το 1916 - 2.206, το 1917 - 1.500.

Μεγάλη Ιδέα

Με τον όρο Μεγάλη Ιδέα αναφερόμαστε στο πολιτικό και εθνικιστικό ιδεώδες που διαδόθηκε στον ελληνικό κόσμο από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και αποτελούσε τον άξονα της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας έως την τρίτη δεκαετία του 20ού αιώνα. Κύριο θέμα της Μεγάλης Ιδέας ήταν η διεύρυνση των ελληνικών συνόρων για να περιλάβουν περιοχές με ελληνικούς πληθυσμούς που βρίσκονταν υπό ξένη κυριαρχία. Επί της ουσίας πρόκειται για αλυτρωτικό Ελληνικό οραματισμό, τον οποίο εμπνεύσθηκε ως όρο για δημαγωγικούς λόγους ο πρώτος Συνταγματικός πρωθυπουργός Ιωάννης Κωλέττης στα μέσα του 19ου αιώνα και στον οποίο στήριξε ολόκληρη την πολιτική του. Αναφέρεται στην προσπάθεια επανάκτησης των χαμένων εδαφών της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και παρέμεινε ως στόχος ουσιαστικά όλων των Ελληνικών κυβερνήσεων μέχρι τον Αύγουστο του 1922, όταν και εγκαταλείφθηκε οριστικά μετά τη Μικρασιατική καταστροφή.

Φεντερασιόν

Την επομένη του εορτασμού της πρώτης επετείου της νεοτουρκικής επανάστασης, στις 24.7.1909, ενώνονται ο Σοσιαλιστικός Εργατικός Σύνδεσμος (Ισραηλιτική Εργατική Λέσχη) με το βουλγαρικό Σοσιαλδημοκρατικό Κέντρο, δημιουργώντας τη Φεντερασιόν. Αν και πολύ σύντομα η πλειοψηφία των προερχόμενων από το Σοσιαλδημοκρατικό Κέντρο θα αποχωρήσει θα υπάρξουν κάποιοι εξαρχικοί που θα παραμείνουν στην οργάνωση, ενώ θα έχουμε και προσχωρήσεις. Πριν κλείσει ένα μήνα ζωής η νέα οργάνωση αποκτά κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο καθώς ο, εκλεγμένος με το Λαϊκό Ομοσπονδιακό Κόμμα του Γ. Σαντάνσκυ, Ντιμιτάρ Βλάχωφ γίνεται μέλος της, ενώ ταυτόχρονα θα καταφέρει να βγάλει και δική της εφημερίδα, αρχικά πάλι σε τέσσερις γλώσσες: Χορνάλ ντε λαβοραδόρ, Ραμπότσιντσκι βέστνικ, Εφημερίς του εργάτου, Αμελέ γκαζετεζί.

Έτσι ξεκινάει η θρυλική ιστορία της Φεντερασιόν που αν και σύντομη (ούτε καν μια δεκαετία ζωής δεν συμπλήρωσε), άφησε έντονα τα σημάδια της στα Βαλκάνια, αφού η ίδια αποτέλεσε τον άξονα της δημιουργίας του ΣΕΚΕ (μετέπειτα ΚΚΕ), ενώ στελέχη της που έφυγαν από τη Θεσσαλονίκη λόγω της εθνικής ομογενοποίησης που ακολούθησε τους Βαλκανικούς και τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στα αριστερά κόμματα κι οργανώσεις της Βουλγαρίας, της Γιουγκοσλαβίας και της Τουρκίας.

Παραπομπές:
[1] Mark Mazower, Salonica City of Ghosts: Christians, Muslims and Jews 1430-1950, Harper, Λονδίνο 2004, σ. 287· βλ. και χτεσινό σημείωμα του Αφιερώματος 2012:http://www.alterthess.gr/content/afieroma-2012-giassassin-xoyrriet-ksespa-i-neotoyrkiki-epanastasi-1908.
[2] http://www.alterthess.gr/content/i-proti-ergatiki-protomagia-stin-



Ρώσικη Επανάσταση

Το 1905 στάθηκε η μεγάλη δοκιμή της επανάστασης του 1917. Πράγματι, τον Ιανουάριο τους έτους αυτού κηρύχτηκε γενική απεργία στα εργοστάσια της Πετρούπολης. Στις 9 Ιανουαρίου, ημέρα Κυριακή, χιλιάδες άοπλων με εικόνες και πορτρέτα του τσάρου συγκεντρώθηκαν στην πλατεία των χειμερινών ανακτόρων της Πετρούπολης. Ο τσάρος δε δέχτηκε ν` ακούσει τα αιτήματα του πλήθους και διέταξε τη φρουρά του να διαλύσει τους συγκεντρωμένους, με αποτέλεσμα η χιονισμένη πλατεία να βαφτεί με το αίμα εκατοντάδων νεκρών.
Στις 15 Ιουνίου 1905 στασίασε και το πλήρωμα του καταδρομικού Ποτέμκιν. Στρατιωτικές στάσεις ακολούθησαν στην Κροστάνδη, στο στόλο του Εύξεινου, ενώ στις 7 Δεκεμβρίου ξέσπασε γενική απεργία στη Μόσχα, που εξελίχτηκε σε ένοπλη εξέγερση, η οποία τελικά πνίγηκε στο αίμα. Τα γεγονότα αυτά, μολονότι δεν πέτυχαν, έδωσαν την ευκαιρία στους αγρότες και στους εργάτες να οργανωθούν σε σοβιέτ και να προετοιμάζονται κατάλληλα για το αποφασιστικό και νικηφόρο χτύπημα. Στο μεταξύ ο τσάρος, κάτω από την πίεση των γεγονότων, παραχώρησε νομοθετικές συνελεύσεις (Δούμες), που τελικά απέτυχαν στο έργο τους, λόγω της αντίδρασης του τσάρου στις μεταρρυθμίσεις και του απολυταρχικού πρωθυπουργού του Στολίπιν.
Η Φεβρουαριανή Επανάσταση.

Η εργατική επανάσταση άρχισε κατά το τέλος του Φεβρουαρίου του 1917 στην Αγία Πετρούπολη με τεράστιες απεργίες και δυναμικές διαδηλώσεις, που αργότερα εξελίχτηκαν σε οργανωμένο επαναστατικό κίνημα. Ο πρόεδρος της τέταρτης Δούμας Ροντζιάνκο μαζί με την εκτελεστική επιτροπή του σοβιέτ ζήτησαν την παραίτηση του τσάρου Νικόλαου Β΄, ο οποίος εγκατέλειψε την εξουσία στις 15 Μαρτίου 1917, χωρίς ο διάδοχός του δούκας Μιχαήλ Αλεξάνδροβιτς, να δεχτεί τις ευθύνες του θρόνου. Έτσι ανατράπηκε οριστικά η μοναρχία στη Ρωσία και μαζί της η φεουδαρχική απολυταρχία. Προσωρινά ανέλαβε πρωθυπουργός ο πρίγκιπας Λβοφ, ο οποίος αντιπροσωπεύοντας τα συμφέροντα της αστικής τάξης διακήρυξε ότι θα συνέχιζε την ένοπλη σύγκρουση με τη Γερμανία μέχρι την τελική νίκη της Ρωσίας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο και ότι θα εφάρμοζε φιλελεύθερο πολιτικό πρόγραμμα μεταπολεμικά. Οι υποσχέσεις αυτές δεν ικανοποίησαν το λαό, που ανέμενε ριζικές αλλαγές μέσα στις κακουχίες του πολέμου, της πείνας και της εξαθλίωσης. Η προλεταριακή επανάσταση είχε γίνει κοινή συνείδηση και μια αστική φιλελεύθερη δημοκρατία φαινόταν τόσο ξεπερασμένη το 1917, όσο επί τσαρισμού η συνταγματική μοναρχία.
Μέσα στο Μάρτιο η προσωρινή κυβέρνηση έδωσε γενική αμνηστία, η Φινλανδία ανακηρύχτηκε αυτόνομο κράτος, φυλακίστηκε η αυτοκρατορική οικογένεια, καταργήθηκε η θανατική ποινή, σταμάτησαν το φοβερά πογκρόμ κατά των Εβραίων, εφαρμόστηκε το οκτάωρο και χορηγήθηκε το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις γυναίκες. Στην κρίσιμη αυτή στιγμή ο Λένιν επέστρεψε στη Ρωσία με σύνθημα τη μη υποστήριξη της καπιταλιστικής κυβέρνησης, την παύση του ιμπεριαλιστικού πολέμου και τη νίκη της κοινωνικής επανάστασης. Κι ενώ η κυβέρνηση κλονιζόταν και ο ρωσικός στρατός πιεζόταν συνεχώς από τους Γερμανούς, οι μπολσεβίκοι ενισχύθηκαν από τον Τρότσκι, το σπουδαιότερο μετά το Λένιν αρχηγό και οικοδόμο της σοσιαλιστικής επανάστασης.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση.

Τον Ιούλιο ο Λβοφ παραιτήθηκε και πρωθυπουργός ανέλαβε ο Κέρενσκι, που προκήρυξε εκλογές για το Νοέμβρη. Στο μεταξύ ο στρατιωτικός διοικητής της Πετρούπολης Κορνίλοφ επωφελήθηκε τόσο από τα στασιαστικά στρατιωτικά κινήματα του Ιουλίου, όσο και από την πολιτική χρεοκοπία του Κερένσκι και θέλησε να επιβάλει στρατιωτική δικτατορία. Το πραξικόπημα απέτυχε ολοκληρωτικά, κυρίως με τη συμβολή των οπλισμένων εργατικών μαζών κι έτσι η επανάσταση πέτυχε τη πρώτη της αποφασιστική νίκη. Το μέτωπο κατέρρεε, οι αγρότες οργανωμένοι επιτίθενται κατά των γαιοκτημόνων και στα σοβιέτ κυριαρχούσαν πλέον οι μπολσεβίκοι. Στις 25 Σεπτεμβρίου ο Τρότσκι εκλέχτηκε πρόεδρος του σοβιέτ της Πετρούπολης, ενώ στις 7 Οκτωβρίου ο Λένιν έφτασε κρυφά στην Πετρούπολη για να αναλάβει τη διεύθυνση της ένοπλης εξέγερσης. Στην ιστορική συνεδρίαση της 10 Οκτωβρίου της κεντρικής επιτροπής του Μπολσεβικικού κόμματος έγινε δεκτή η πρόταση του Λένιν για ένοπλη εξέγερση, με ψήφους 10 υπέρ και 2 (Ζινόβιεφ, Κάμενεφ) κατά.
Στις 24 Οκτωβρίου ξέσπασε πλέον η μεγάλη επανάσταση. Το πρωί η κυβέρνηση απαγόρευσε την κυκλοφορία του κεντρικού οργάνου των μπολσεβίκων "Ραμπότσι Πουτ" κι έστειλε θωρακισμένα αυτοκίνητα στο τυπογραφείο και στα γραφεία σύνταξης της εφημερίδας. Οι κόκκινοι φρουροί όμως και οι επαναστατημένοι στρατιώτες απέκρουσαν τα θωρακισμένα αυτοκίνητα και κατά τις 11 η ώρα η εφημερίδα κυκλοφόρησε με την προκήρυξη της ανατροπής της κυβέρνησης. Το βράδυ της ίδιας μέρας κι ενώ το υπουργικό συμβούλιο συνεδρίαζε στα χειμερινά ανάκτορα, η κόκκινη φρουρά της Πετρούπολης καταλάμβανε το κεντρικό τηλεγραφείο, τις γέφυρες, τους σιδηροδρομικούς σταθμούς και την Κρατική Τράπεζα. Το καταδρομικό "Αυγή" μπήκε στο Νέβα κι έστρεψε τα πυροβόλα του στα ανάκτορα που ήταν έδρα της τελευταίας αστικής κυβέρνησης. Την άλλη μέρα τα ανάκτορα πολιορκήθηκαν και καταλήφθηκαν, η κυβέρνηση έπεσε, οι υπουργοί συνελήφθησαν και ο Κερένσκι δραπέτευσε. Και τυπικά πλέον η Ρωσική Επανάσταση επικράτησε.
Στις 25 Οκτωβρίου συνήλθε στο Σμόλνι το 2ο συνέδριο των σοβιέτ της Ρωσίας και αποφάσισε το πέρασμα της εξουσίας στα σοβιέτ και την έκδοση των δύο ιστορικών διαταγμάτων για την Ειρήνη και για τη Γη: "Η ιδιοκτησία των γαιοκτημόνων στη γη καταργείται από τη στιγμή αυτή χωρίς καμία αποζημίωση". Σχηματίστηκε το πρώτο Συμβούλιο των Επιτρόπων του Λαού (υπουργικό συμβούλιο), με το Λένιν ως πρόεδρο και τους Ρίκοφ, Μιλιούτιν, Τρότσκι, Λουνατσάρσκι και Στάλιν. Στις 2 Νοεμβρίου η σοβιετική κυβέρνηση δημοσίευσε τη διακήρυξη των δικαιωμάτων των λαών της Ρωσίας, ενώ η επανάσταση επικράτησε και στη Μόσχα κάτω από την καθοδήγηση του Μπουχάριν και του Σμιρνόφ. Αλλά μετά την πρώτη ηρεμία φούντωσε η αντίδραση κατά της νέας κατάστασης κυρίως με την υποστήριξη των ξένων εμπόλεμων δυνάμεων που δεν είδαν με καλό μάτι την κατάργηση των προνομίων τους στη ρωσική οικονομία, καθώς και με την εκμετάλλευση των μειονεκτημάτων της συνθήκης που αναγκάστηκε να συνάψει στο Μπρεστ-Λιτόφσκ το 1918 η Ρωσία με τους Γερμανούς. Σχηματίστηκαν γύρω από το νέο σοβιετικό κράτος πάμπολλα μέτωπα, ενώ οι εσωτερικές ανακατατάξεις και η νέα νοοτροπία δεν είχαν ακόμα γίνει καθεστώς.
Εμφύλιος

Στο μεταξύ στις 16 Ιουλίου 1918 εκτελέστηκε ολόκληρη η αυτοκρατορική οικογένεια, ενώ έκτακτη επιτροπή δημιουργήθηκε για την επιβολή της τάξης που ονομάστηκε Βετσέκα ή Τσεκά και αργότερα Γκεπεού. Οι εύποροι χωρικοί (κουλάκοι) εξεγέρθηκαν, όταν εθνικοποιήθηκαν οι μεταλλευτικές και μεταλλουργικές επιχειρήσεις και ιδρύθηκε το κρατικό μονοπώλιο σταριού. Ο Τρότσκι ανέλαβε τη δημιουργία ενός νέου ισχυρού στρατού για να αντιμετωπιστούν οι εξωτερικοί εχθροί. Η εκστρατεία της Κριμαίας που οργάνωσαν οι Άγγλοι και οι Γάλλοι το Δεκέμβριο του 1918 απέτυχε πλήρως (σ` αυτήν συμμετείχαν και Έλληνες). Ο ναύαρχος Κολτσάκ εξάλλου ανέλαβε το Σεπτέμβριο του 1918 τον αγώνα των αντεπαναστατών (Λευκών), που όμως δεν κατόρθωσαν να γίνουν αγαπητοί στους αγρότες, γιατί ταυτίζονταν με τους τσαρικούς. Παρόλα αυτά όμως κατόρθωσε να πλησιάσει το Βόλγα κατά το Μάρτιο και Απρίλιο του 1919. Το Φεβρουάριο όμως του 1920 δικάστηκε και τουφεκίστηκε. Στη δύση αφετέρου ο στρατηγός Γιούντενιτς με τη βοήθεια του αγγλικού στόλου και των Φινλανδών απειλούσε την Πετρούπολη, μέχρις ότου ο Τρότσκι κατάφερε να τον εξουδετερώσει. Άλλες αντεπαναστατικές ενέργειες από τους Ντενίκιν και Βράγκελ εξουδετερώθηκαν τελικά. Ο εμφύλιος πόλεμος φάνηκε πως είχε λήξει μόλις τον Οκτώβριο του 1920, οπότε η επανάσταση αποδύθηκε στην οικονομική ανασύνταξη και αναδιοργάνωση με σοσιαλιστικές αντιλήψεις.



ΓΣΕΕ

Η επίδραση της νίκης της Οκτωβριανής Επανάστασης στην Τσαρική Ρωσία και ο αέρας που έπνευσε παγκοσμίως έδωσε ώθηση στην ενότητα των εργατών και την οργάνωσή τους.
Έτσι το πρώτο Πανελλήνιο Εργατικό Συνέδριο, συνήλθε στην Αθήνα, στις 21 Οκτωβρίου 1918. Οι συνεδριάσεις του πραγματοποιήθηκαν στο Βασιλικό Θέατρο. Πήραν μέρος 214 σωματεία με 180 αντιπροσώπους που αντιπροσώπευαν 65.000 οργανωμένους εργάτες.
Σκοπός του Συνεδρίου ήταν κυρίως, η ίδρυση της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας. Πρόεδρος του συνεδρίου ήταν Γ. Παπανικολάου αντιπρόσωπος ηλεκτροτεχνιτών του Πειραιά. Αποφασίστηκε αρχικά, η ίδρυση της ΓΣΕΕ με έδρα τον Πειραιά, ύστερα από αξίωση των Πειραιωτών αντιπροσώπων. Στον Πειραιά η έδρα της ΓΣΕΕ έμεινε 20 χρόνια.
Το 1930 μεταφέρθηκε στην Αθήνα όταν αγοράστηκε από την εργατική εστία το κτίριο στην οδό Πατησίων 69 όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Το κύριο χαρακτηριστικό του πρώτου συνεδρίου ήταν ότι υπήρχαν πολλές τάσεις.
Τρεις ήταν οι κυριότερες: Η πρώτη τάση, εκφραζόταν από την ομάδα του Μαχαίρα, ή το "κόμμα" των Πειραιωτών, όπως λέγανε, και αποτελείτο από διάφορα ανομοιογενή στοιχεία, δεξιά, δεμένα με τα αστικά κόμματα και αντιπροσωπεύονταν κυρίως από τους φορτοεκφορτωτές, λιμενεργάτες και αντιπροσώπους των νησιών. Αυτή η τάση υποστήριζε ότι τα σωματεία πρέπει να μείνουν μακριά από κάθε πολιτική και ήταν κατά της αρχής της πάλης των τάξεων.
Η δεύτερη τάση (κεντριστική ή ανεξάρτητη) αποτελείτο κυρίως από τα Εργατικά Κέντρα Αθηνών, Πατρών, Κέρκυρας, τους ναυτεργάτες, ξενοδοχοϋπαλλήλους, μαγείρους και λίγα σωματεία της Πελοποννήσου και των νησιών. Υποστήριζε ότι ο αγώνας για την βελτίωση των όρων ζωής της εργατικής τάξης δεν έπρεπε να συνδέεται με πολιτικά ζητήματα για την πολιτική ανεξαρτησία και χειραφέτηση της τάξης.
Η Τρίτη τάση που ήταν και η ισχυρότερη, η σοσιαλιστική, εκφραζόταν κυρίως από τα στελέχη της "Φεντερασιόν" από την Θεσσαλονίκη ,τους Θεσσαλούς και τους αντιπροσώπους των σιγαροποιών, των ηλεκτροτεχνιτών και άλλων επαγγελμάτων Αθηνών και Πειραιώς. Υποστήριζε ότι η εργατική τάξη είναι ιδιαίτερη τάξη και αντίπαλη της αστικής με την οποία μάχεται. Πρέπει να έχει την δική της μαχητική οργάνωση και να μην ενδιαφέρεται μόνο για την διεκδίκηση των άμεσων αιτημάτων αλλά να τα συνδέει με την γενική πάλη για την ανατροπή της εξουσίας και την κατάληψη της από τους ίδιους του εργάτες δια μέσου ενός σοσιαλιστικού κόμματος.
Παρά το ότι οι σοσιαλιστές κατάφεραν να περάσουν τις δικές τους αποφάσεις όπως η αρχή της πάλης των τάξεων και ότι η ΓΣΕΕ είναι έξω από κάθε αστική επιρροή (με 158 ψήφους υπέρ, 21 κατά και 1 αποχή), στη διοίκηση υπερτερούν οι πρώτοι με επικεφαλής τον βενιζελικό Μαχαίρα, οι οποίοι είχαν και την κυβερνητική υποστήριξη.
Η πρώτη διοίκηση της ΓΣΕΕ ήταν ενδεκαμελής και χωρίστηκε σε τρεις τάσεις: Η πρώτη με επικεφαλής τον Μαχαίρα, φανατικό οπαδό του Βενιζέλου, η δεύτερη με επικεφαλής τον Αβραάμ Μπεναρόγια η οποία ακολούθησε το νεοϊδρυμένο Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ-ΚΚΕ) και η τρίτη με τους Ηλία Δελαζάνο και Αχ. Χατζημιχάλη (Αθηνών), η οποία ακολούθησε την σοσιαλιστική ομάδα του Γιαννιού.
Γενικός Γραμματέας της Γ.Σ.Ε.Ε. εξελέγη ο Ευάγγελος Μαχαίρας και γραμματείς οι Ηλίας Δελαζάνος και Ν. Ιωαννίδης.
Μετά το Πανεργατικό Συνέδριο δημιουργήθηκαν πολλές Ομοσπονδίες: Βυρσοδεψεργατών, Υποδηματεργατών, Μυλεργατών και Μακαρονοποιών, Αρτεργατών, Τύπου κ.λ.π.
Η ελπίδα για ενότητα και δύναμη γεννιέται στην εργατική τάξη. Η ΓΣΕΕ αρχίζει την δράση της. Η δεξιά παράταξη του Μαχαίρα, φιλική προς τον Βενιζέλο δεν μπορεί να ανεχθεί τους σοσιαλιστές στις γραμμές της ΓΣΕΕ, επειδή θέλει να προσκολλήσει την εργατική οργάνωση στο κυβερνητικό κόμμα και έτσι ετοιμάζει μαζί με την κυβέρνηση την αποπομπή τους.
Την Πρωτομαγιά του 1919, το ΣΕΚΕ -ΚΚΕ συνδεδεμένο με την ΓΣΕΕ καλεί τα σωματεία σε κοινή εκδήλωση. Οι έξι της Διοίκησης επηρεαζόμενοι από τους βενιζελικούς με επικεφαλής τον Μαχαίρα διαφώνησαν. Οι 6 διέγραψαν τους 5 σοσιαλιστές.
Οι 5 συγκαλούν στις 3/5/1919 το Παγκρατικό Συμβούλιο της ΓΣΕΕ, ανώτερο όργανο μεταξύ 2 συνεδρίων. Ενέκρινε την δράση τους και αποδοκίμασε τους 6.
Λόγω αυτής της δραστηριότητας η κυβέρνηση Βενιζέλου διέταξε την σύλληψη των σοσιαλιστών. Μόνο ο Γ. Παπανικολάου κατάφερε να διαφύγει. Οι υπόλοιποι εξορίστηκαν στην Φολέγανδρο.
Την ίδια μέρα κηρύχτηκε πανεργατική απεργία από τους αναπληρωτές τους. Είναι η πρώτη μεγάλη πολιτική απεργία. Στη συνέχεια προσχώρησαν στην οργάνωση του 2ου Συνεδρίου της ΓΣΕΕ.



ΣΕΚΕ


1ο Πανελλαδικό Σοσιαλιστικό Συνέδριο – Ίδρυση του ΣΕΚΕ

Συγκλήθηκε στα γραφεία του συνδέσμου μηχανικών ατμοπλοίων στον Πειραιά στις 4-10 Νοεμβρίου 1918 και κατέληξε στην ίδρυση του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας. Η ονομασία δήλωνε τον εργατικό, προλεταριακό χαρακτήρα του. Ήταν η 1η φορά στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας που εμφανιζόταν ταξικό κόμμα, μη προσωποπαγές και διαταξικό όπως έως τότε συνέβαινε. Εκπροσωπούσε (και το διατράνωσε αυτό) μια μόνο τάξη, την εργατική και δήλωνε ιδεολογική ευθυγράμμιση με παγκόσμιο κίνημα ενώ εξέφραζε επαναστατική προοπτική. Η οργάνωση του προϋπέθετε σταθερότητα και συνοχή με ενεργό δράση των μελών και όχι τυχαία, ευκαιριακή κινητοποίηση οπαδών και ψηφοφόρων.

Τετάρτη 19 Ιουνίου 2013

ΙΣΤΟΡΙΑ 1 ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Σε κάθε δημοσίευμα θα επιχειρηθεί να δοθεί διευκρινιστικό υλικό μέσα από διατιθέμενους διαδικτυακούς τόπους.
Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η διδασκόμενη ύλη ξεκινά τελείως αποσπασματικά από τον εικοστό αιώνα ,αναφέροντας πράγματα με τον αέρα του αυτονόητου ,σαν να εξυπακούετο ότι τα παιδιά θα έπρεπε ήδη να έχουν λάβει γνώση.
Όλα τα θέματα όμως χρήζουν περαιτέρω εξήγησης ,η οποία φυσικά και θα δοθεί μέσα στην τάξη δια της διδασκαλίας ,αλλά καλό θα ήταν να υπάρχει και επί πλέον υλικό για όποιον θα ήθελε να εμβαθύνει.
Ξεκινώ λοιπόν με την αγροτική μεταρρύθμιση.

O αγροτικός τομέας είναι αυτός που υπέστη τις σαρωτικότερες μεταβολές, όσον αφορά το βαθμό της κρατικής παρέμβασης, στη διάρκεια του Μεσοπολέμου. O πολλαπλασιασμός των μελών των αγροτικών οικογενειών (μέσος όρος ετήσιας αύξησης του πληθυσμού στο Μεσοπόλεμο 1,93%) και η αδιάκοπη κατάτμηση της γης επιδείνωσε την ήδη χαμηλή αποδοτικότητα των γεωργικών κλήρων. H ανακατανομή του αγροτικού εισοδήματος, προς όφελος των άμεσων καλλιεργητών, προέκυψε ως συνέπεια της διαδικασίας της σχετικής μεταρρύθμισης που ακολούθησαν οι μεσοπολεμικές κυβερνήσεις. Tα αποτελέσματα υπήρξαν ιδιαίτερα θετικά όχι μόνο στο επίπεδο της αύξησης της παραγωγής αλλά και ως προς τη συνολική κινητοποίηση των εγχώριων πόρων με απώτατο στόχο την εκβιομηχάνιση.
H προσφυγική συρροή επιτάχυνε την πορεία της απαλλοτρίωσης και αναδιανομής της μεγάλης γαιοκτησίας, μιας διαδικασίας που είχε αναγγελθεί από το Bενιζέλο τη δεκαετία του '10. H συλλογιστική όμως που επέβαλλε την άμεση αυτή μεταβολή συνδεόταν όχι μόνο με επιχειρήματα κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και με σχέδια οικονομικής ανόρθωσης (διεύρυνση της εσωτερικής αγοράς) και αποφυγής εσωτερικών κοινωνικών ταραχών. Ως το 1938, απαλλοτριώθηκαν συνολικά 1.724 μεγάλα αγροκτήματα έκτασης 12 εκατομμυρίων στρεμμάτων, τα οποία διανεμήθηκαν σε 130.000 οικογένειες γηγενών καλλιεργητών. Στους πρόσφυγες παραχωρήθηκαν 8,3 εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργήσιμης γης, κυρίως σε περιοχές της βόρειας Eλλάδας. Tα παραπάνω μεγέθη καθιστούν προφανές ότι η σημαντική αστική ανάπτυξη της Eλλάδας στο διάστημα 1923-40 συνδυάστηκε με τις μεταβολές στον αγροτικό χώρο, μια και η οικογενειακή εκμετάλλευση της γης που προέκυψε, συνεπαγόταν ενεργότερη ένταξη των αγροτών στην εμπορευματική και χρηματική οικονομία.


Εξηγηση του αναχρονιστικού θεσμού των κολίγων


Κολίγος
ή κολίγας. Μετάφραση του λατινικού όρου cοllega. Σημαίνει το συνέταιρο, το συνάδελφο. Κολίγους ονόμαζαν τους δουλοπάροικους στο μεσαίωνα. Ο κολίγας καλλιεργούσε ξένα κτήματα με προσωπική εργασία και το απαιτούμενο υλικό (σπόρους, ζώα, εργαλεία, μηχανές). Έπαιρνε ως ανταμοιβή για την εργασία του το μισό της παραγωγής.

Κιλελέρ

Αιματηρά επεισόδια, που συνέβησαν στις 6 Μαρτίου 1910 και εντάσσονται στη μακρά ιστορία του αγροτικού ζητήματος στη Θεσσαλία. Παρότι έλαβαν χώρα κατά κύριο λόγο στην Λάρισα, πήραν το όνομά τους από το χωριό Κιλελέρ (σήμερα Κυψέλη), από το οποίο δόθηκε το έναυσμα. Η επέτειος αυτή τιμάται κάθε χρόνο και αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της ελληνικής αγροτιάς, που έχει την ευκαιρία να προβάλει τα αιτήματά της.

Το αγροτικό ζήτημα στη Θεσσαλία εμφανίζεται οξυμένο από την επαύριο της ένταξης της περιοχής στην ελληνική επικράτεια το 1881. Οι κολίγοι υπήρξαν οι χαμένοι της ενσωμάτωσης και οι τσιφλικάδες οι μεγάλοι κερδισμένοι. Το λάθος των κυβερνήσεων εκείνης της εποχής ήταν ότι εφάρμοσαν το βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο, που ίσχυε στην Παλαιά Ελλάδα, παραγνωρίζοντας τα δικαιώματα των κολίγων, βάσει του οθωμανικού δικαίου.

Επί Τουρκοκρατίας, οι τσιφλικάδες είχαν μόνο το δικαίωμα εισπράξεως των προσόδων επί των μεγάλων εκτάσεων που κατείχαν, ενώ οι κολίγοι είχαν πατροπαράδοτα δικαιώματα επί των κοινόχρηστων χώρων του τσιφλικιού (επί της γης, των οικιών, των δασών και των βοσκοτόπων). Με τη νέα κατάσταση, οι έλληνες πλέον τσιφλικάδες, που διαδέχθηκαν τους οθωμανούς, είχαν δικαιώματα απόλυτης κυριότητας σε όλη την ιδιοκτησία τους, ενώ οι κολίγοι είχαν περιπέσει σε καθεστώς δουλοπαροίκου.

Οι κολίγοι διεκδίκησαν μαχητικά την επαναφορά των πραγμάτων στο προηγούμενο καθεστώς, ενώ έθεταν και θέμα απαλλοτριώσεων. Ο εκσυγχρονιστής Χαρίλαος Τρικούπης, που κυριαρχούσε στην πολιτική σκηνή, ήταν αντίθετος με τη διανομή της γης στους κολίγους, γιατί δεν ήθελε να χάσει τους ξένους επενδυτές και την εισροή νέων κεφαλαίων στην Ελλάδα.

Η κατάσταση άλλαξε δραματικά στην αυγή του 20ου αιώνα, με την ίδρυση των πρώτων αγροτικών συλλόγων σε Λάρισα, Καρδίτσα και Τρίκαλα. Με τη βοήθεια φωτισμένων αστών της εποχής, οι κολίγοι υιοθέτησαν σύγχρονες μορφές πάλης (μαζικές κινητοποιήσεις, συλλαλητήρια στις μεγάλες πόλεις, ψηφίσματα σε Κυβέρνηση, Βουλή και Βασιλιά κ.ά.). Η δολοφονία του Μαρίνου Αντύπα από όργανο των τσιφλικάδων το 1907 χαλύβδωσε το αγωνιστικό τους φρόνημα.

Στις αρχές του 1910, κύριο αίτημα των κολίγων ήταν η απαλλοτρίωση της γης και η διανομή των τσιφλικιών στους καλλιεργητές της, πάνω στη βάση της μικρής οικογενειακής ιδιοκτησίας. Η χώρα βρισκόταν υπό τον αστερισμό του Στρατιωτικού Συνδέσμου και πρωθυπουργός ήταν ο «υπηρεσιακός» Στέφανος Δραγούμης.


Οι πρωτεργάτες των αγροτικών κινητοποιήσεων επιβιβάζονται στο τρένο για να προσαχθούν σε δίκη
Οι κολίγοι είχαν προγραμματίσει το Σάββατο 6 Μαρτίου πανθεσσαλικό συλλαλητήριο στη Λάρισα, με αφορμή τη συζήτηση του αγροτικού νομοσχεδίου στη Βουλή. Από νωρίς το πρωί άρχισαν να συρρέουν στην πόλη διαδηλωτές από τα γύρω χωριά. Στο σιδηροδρομικό σταθμό του Κιλελέρ, κάπου 200 χωρικοί θέλησαν να επιβιβασθούν σε τρένο χωρίς να πληρώσουν εισιτήριο. Ο διευθυντής των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων, Πολίτης, που επέβαινε στο τρένο, τους το αρνήθηκε. Οι χωρικοί οργίστηκαν κι άρχισαν να λιθοβολούν το συρμό, σπάζοντας τα τζάμια των βαγονιών.

Το τρένο απομακρύνθηκε, αλλά σε απόσταση ενός χιλιομέτρου επαναλαμβάνονται οι ίδιες σκηνές από ομάδα 800 χωρικών. Οι άνδρες της στρατιωτικής δύναμης που ευρίσκοντο εντός του τρένου και μετέβαιναν στη Λάρισα για το συλλαλητήριο, διατάχθηκαν από τον επικεφαλής τους να πυροβολήσουν στον αέρα για εκφοβισμό. Οι χωρικοί εξαγριώνονται και τους επιτίθενται με πέτρες και ξύλα. Οι στρατιώτες ξαναπυροβολούν, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν δύο ή κατ' άλλους τέσσερις χωρικοί και να τραυματισθούν πολλοί. Ανάλογα επεισόδια έγιναν και στο χωριό Τσουλάρ (σήμερα Μελία), με δύο νεκρούς χωρικούς και 15 τραυματίες.

Οι συμπλοκές μεταξύ άοπλων διαδηλωτών και δυνάμεων καταστολής επεκτάθηκαν και στη Λάρισα, όταν οι αγρότες πληροφορήθηκαν τα αιματηρά επεισόδια στο Κιλελέρ και το Τσουλάρ. Δύο κολίγοι έπεσαν νεκροί, όταν το ιππικό ανέλαβε δράση. Το συλλαλητήριο έγινε, τελικά, με ειρηνικό τρόπο στις 3 το μεσημέρι στην Πλατεία της Θέμιδος. Ο φοιτητής Γεώργιος Σχοινάς διάβασε το ψήφισμα της συγκέντρωσης, που απεστάλη στη Βουλή και την Κυβέρνηση. Οι αγρότες ζητούσαν άμεση ψήφιση του νομοσχεδίου για την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών, ενώ εξέφρασαν τη βαθιά λύπη και οδύνη τους «για την άδικον επίθεσιν κατά του φιλήσυχου και νομοταγούς λαού, ής θύματα υπήρξαν άοπλοι και αθώοι λευκοί σκλάβοι της Θεσσαλίας».

Για τις ταραχές στο Κιλελέρ, στο Τσουλάρ και τη Λάρισα, πολλά άτομα συνελήφθησαν και προφυλακίστηκαν. Αρκετοί αγρότες αθωώθηκαν στη συνέχεια με βουλεύματα, ενώ συνολικά 62 διαδηλωτές παραπέμφθηκαν σε δίκη. Αθωώθηκαν όλοι στις 23 Ιουνίου 1910, σε μια προσπάθεια εκτόνωσης της κατάστασης.

Η εξέγερση του Κιλελέρ ξεσήκωσε κύμα συμπάθειας σε όλη τη χώρα, ενώ αυξήθηκε η κοινωνική πίεση για την επίλυση του αγροτικού ζητήματος. Η πολιτική εξουσία δεν μπορούσε άλλο να κλείνει τα μάτια. Το πρώτο δειλό βήμα για τη λύση του προβλήματος έγινε το 1911 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, που διαδέχθηκε τον Στέφανο Δραγούμη στην πρωθυπουργία. Πάρθηκαν ορισμένα νομοθετικά μέτρα υπέρ των κολίγων, αλλά απαλλοτριώσεις δεν έγιναν κι ένας λόγος ήταν οι πόλεμοι που ακολούθησαν. Μόνο μετά το 1923, όταν το πρόβλημα της αποκατάστασης των προσφύγων έλαβε εκρηκτικές διαστάσεις, άρχισαν από την κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα απαλλοτριώσεις τσιφλικιών σε μεγάλη κλίμακα.




Διαβάστε περισσότερα: http://www.sansimera.gr/articles/224#ixzz2WgXGic1T






Βαλκανικοί πόλεμοι


Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι ήταν δύο πόλεμοι που έγιναν στα Βαλκάνια το 1912-1913 στους οποίους αρχικά η Βαλκανική Συμμαχία (Σερβία, Μαυροβούνιο, Ελλάδα και Βουλγαρία) επιτέθηκε και απέσπασε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία την Μακεδονία και το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης, ενώ στη συνέχεια, μετά τις διαφωνίες μεταξύ των νικητών για τον τελικό διαμοιρασμό των εδαφών, ξέσπασε δεύτερος πόλεμος (αυτή τη φορά με τη συμμετοχή και της Ρουμανίας) από τον οποίο εξήλθε ηττημένη η Βουλγαρία, χάνοντας το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που είχε αρχικά κατακτήσει.



Εθνικός Διχασμός



Ο Εθνικός Διχασμός (1914-1917) υπήρξε μία σειρά γεγονότων που επικεντρώνονται στη διένεξη μεταξύ του τότε πρωθυπουργού της Ελλάδας, Ελευθερίου Βενιζέλου και του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ σχετικά με την είσοδο ή μη της Ελλάδας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα κύρια γεγονότα της διένεξης αφορούν διαδοχικά την παραίτηση του Βενιζέλου, τη δημιουργία ξεχωριστού κράτους με πρωτοβουλία του στην Βόρεια Ελλάδα με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη και την εκδίωξη του Κωνσταντίνου από την Ελλάδα μετά από στρατιωτική παρέμβαση των δυνάμεων της Αντάντ. Η διένεξη αυτή χώρισε την χώρα σε δύο διαφορετικά στρατόπεδα και προκάλεσε εξαιρετικά βαθύ χάσμα στην ελληνική κοινωνία. Οι επιπτώσεις του χάσματος παρέμειναν ως το 1974 και την έκπτωση της μοναρχίας στην Ελλάδα. Μία σειρά από τραυματικά για την Ελλάδα γεγονότα, η μικρασιατική καταστροφή, η δικτατορία του Μεταξά, ο εμφύλιος πόλεμος και μετέπειτα η Δικτατορία των Συνταγματαρχών και η τραγωδία της Κύπρου ήταν σε μεγάλο βαθμό απόρροια του Εθνικού Διχασμού.





Ίδρυση Αγροτικής Τράπεζας

Τρίτη 11 Ιουνίου 2013

ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΕΡΤ

Ξεκινώ το γράψιμο αυτού του άρθρου ωθούμενος από την αγανάκτηση που νοιώθω (όπως και εκατομμύρια συμπατριώτες μου) για την απόφαση να κλείσει η ΕΡΤ. Γνωρίζω ότι πολλοί μόλις άκουσαν αυτό το νέο σίγουρα θα σκέφτηκαν ότι καθένας παίρνει αυτό που του αξίζει και θα είχε δίκιο γιατί σίγουρα πολλοί δημοσιογράφοι είχαν βρεθεί στον κρατικό φορέα κατόπιν υπόδειξης του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος προσφέροντας σε αντάλλαγμα τις καλές τους υπηρεσίες με το να προπαγανδίζουν ασύστολα κάθε κυβερνητική κίνηση και νομιμοποιώντας μέσω του τύπου αυθαίρετες κυβερνητικές αποφάσεις . Εδώ όμως τα πράγματα παίρνουν τελείως διαφορετική τροπή. Πρώτα από όλα οι απολύσεις... Ας υποθέσουμε όμως ότι μπορούμε ακόμη και να παρακάμψουμε τις δύο χιλιάδες εξακόσιους τόσους απολυόμενους. (Στο κάτω κάτω τον τελευταίο καιρό έχουν μείνει χωρίς δουλειά τόσοι και τόσοι συμπατριώτες μας και παραάλληλα έχουν εκπατριστεί χιλιάδες επιχειρήσεις αφήνοντας άνεργους δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους). Κατόπιν το αντισυνταγματικό της απόφασης με δύο από τα τρία κόμματα της συγκυβέρνησης να δηλώνουν ότι δε στηρίζουν την απόφαση. Και τέλος το κυριότερο ,αυτό που με ξεσήκωσε να γράψω ότι γράφω , η κατάργηση του ραιοτηλεοπτικού φορέα της Ελλάδας ,κάτι που ισοδυναμεί μα κατάργηση της σύγχρονης ιστορίας του τόπου. Η καλλιέργεια μιας χώρας εκφράζεται συν τοις άλλοις και μέσα από την αξιοπιστία του κρατικού καναλιού του. Όλοι μιλάμε με σεβασμό για το BBC ή για τη RAI ή για την TVE.Αντίστοιχα την ίδια περηφάνια αισθανόμαστε όταν μιλούσαμε για τη δική μας ΕΡΤ όπου παρά τις κρατικές παρεμβάσεις αγνωρίζαμε ενδόμυχα πως η ποιότητα της ξεπερνούσε τον οποιοδήποτε Γκαιμπελίσκο και τις υποδείξεις του. Όμως η σημερινή κυβέρνηση αποφάσισε να μείνει στην ιστορία με το δικό της τρόπο. Καταργώντας ένα κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας παράλληλα με μια επίδειξη βάναυσης δύναμης απέναντι στο πιο εξαγώγιμο προιόν που παρήγαγε ποτέ αυτή η χώρα,τη δημοκρατία.. Μάλλον όμως λογάριαζε χωρίς τον ξενοδόχο γιατί ο λαός μας παρότι ανέχτηκε χαράτσια ,μνημόνια απολύσεις και άλλες ταπεινώσεις δείχνει τώρα να αφυπνίζεται και να ειναι αποφασισμένος να διατηρήσει, όχι απλά το δικαίωμά του στην ενημέρωση αλλά ττην ανάγκη του να συνεχίσει να συμμετέχει στην ιστορία. Όπως ειπώθηκε και στους φασίστες του Franco κάποτε,"no pasaran".

Σάββατο 8 Ιουνίου 2013

THE ROCK MOVIE TOMMY by the WHO

Κατά διαστήματα η ροκ σκηνή μεταπηδά στον κινηματογράφο και δίνει αριστουργήματα. Εδώ ανεβάζω αποσπάσματα από το Τόμμυ , την ταινία που στοίχειωσε τα εφηβικά μου χρόνια και την είδα τόσες και τόσες φορές ,σε μια περίοδο μάλιστα που δε διαθέταμε καν συσκευές αναπαραγωγής εικόνας ,δηλαδή βίντεο. Οι Who με τη βοήθεια της σκηνοθεσίας του Ken Russel παρουσιάζουν μέσα από αυτή τη ροκ όπερα ,με αριστουργηματικό τρόπο το θέμα της κατασκευής ειδώλων μέσα από το σύστημα και κατά πόσο αυτή η υπερβολή μπορεί να αγγίξει τις μεσιανικές προσδοκίες των ανθρώπων που προσδοκούν τη λύση ή έστω την ελπίδα προοπτικής μέσα από το μεταφυσικό.(Εφ'όσον οι ελπίδες τους στον κόσμο αυτό έχουν στερέψει. Με πλειάδα κορυφαίων ηθοποιών αλλά και με την παρουσία τεράστιων μουσικών ονομάτων δίπλα στο συγκρότημα που στο είδος του κατά τη γνώμη μου είναι από τα κορυφαία, τους Who.

Παρασκευή 7 Ιουνίου 2013

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΙΟΥ

Μπαίνουμε σιγά σιγά στο καλοκαίρι ,αλλά ενώ για άλλους αυτή η εποχή προσφέρεται για βιβλιοκατανάλωση,εμένα η αναγνωστική μου αποταμίευση σε μηνιαία βάση ,όλο και βαίνει ελαττούμενη. Έτσι ο απαλογισμός αυτού του μήνα είναι εξαιρετικά φτωχός ,πάντα μιλώντας αριθμητικά. Ξεκίνησα λοιπόν το μήνα κε το βιβλίο του Ταμπούκι , "η Χαμένη κεφαλή του Νταμασένου Μοντέιρου". Ιταλός και πασίγνωστος ο συγγραφέας ,με μεγάλη αγάπη για την Πορτογαλία και τα θέματα αυτής της χώρας. Βέβαια διαβάζοντας κανείς για την Πορτογαλία είναι σαν να διαβάζει για την Ελλάδα. Το μυθιστόρημα αυτό ,με αφορμή μια δολοφονία ,κάνει μια τομή στην κοινωνία της χώρας αυτής και αναδεικνύει τα προβλήματά της από τη γραφειοκρατία μέχρι την εξουσία του τύπου και την αυθαιρεσία της αστυνομίας.Παράλληλα ασχολείται με τον μικρόκοσμο και τις ασήμαντες στα μάτια τρίτων διαφορές μεταξύ Οπόρτο και Λισαβώνας μεταξύ βορρά νότου. Μας θυμίζει κάτι ; Η δεύτερη και τελευταία ανάγνωση ήταν το 1Q84 του μεγάλου σύγχρονου ιάπωνα ,Χαρούκι Μουρακάμι. Εδώ είναι φανερός ο φόρος τιμής που αποτείει ο συγγραφέας στον Τζορτζ Όργουελ και στο ορόσημο μιας εποχής ,το 1984. Σύγρονος παραμυθάς ,με εξαιρετική μυθοπλαστική ικανότητα σε κάνε να θέλεις να πάρεις χάπια για να μην κοιμηθείς πριν τελειώσεις το βιβλίο. Ανακατέβει την καθημερινότητα με μεταφυσικά στοιχεία ,αλλά ποτέ δε νοιώθεις ότι η συγγραφή γίνεται ναίφ. Στο τέλος δεν είναι βέβαιο ότι είσαι σίγουρος για το τι συνέβη αλλά παρόλα αυτά ,κάθε πόνημα του αφήνει μια υπέροχη ,αίσθηση στο τέλος. Το συγκεκριμένο έργο είναι μία τριλογία και αυτό το μήνα ολοκλήρωσα μόλις τον πρώτο τόμο αλλά ισχύουν όλα όσα ανέφερα για τον Μουρακάμι.Όπως ο Όργουελ φτιάχνει μια κοινωνία πολιτικής φαντασίας ,έτσι και ο Μουρακάμι υφαίνει ένα παράλληλο κόσμο που λειτουργεί σχεδόν ανεπαίσθητα κάτω από τον πραγματικό ή αυτόν που θεωρούμε εμείς πραγματικό απογειώνοντας τη φαντασία του αναγνώστη. Ίσως όσοι το έχουν διαβάσει έχουν ενστάσεις αλλά πραγματικά ,αυτός ο άνθρωπος δεν δημιουργεί αυτό που λέμε "the pleasure of reading ?"