ΙΣΤΟΡΙΑ 2 Κεφ. 1 Το Σύνταγμα του 1844

Ξεκινά η ενότητα που οι μαθητές ονομάζουν στον κοινό κωδικό συνεννόησής τους "τα κόμματα".
Το κεφάλαιο με το οποίο αρχίζει αυτή η ενότητα είναι το Β ,"η χειραφέτηση και αναμόρφωση",καθ'ότι το Α κρίθηκε από τους ιθύνοντες άνευ ενδιαφέροντος και έμεινε εκτός ύλης.
Καλούνται λοιπόν οι μαθητές να δούνε το έργο από τη μέση αλλά να το παπαγαλίσουνε σαν να το είχανε κατανοήσει από την αρχή.Αλλωστε είπαμε ότι Έλλην είναι όποιος μετέχει της ελληνικής παιδείας και προφανώς αυτή την παιδεία θέλουμε για τα ελληνόπουλα.

Πριν να ξεκινήσουμε όμως αισθάνομαι την ανάγκη να αναφερθώ στον πίνακα ζωγραφικής και στον ζωγράφο που τον φιλοτέχνησε ο οποίος με την φωτογραφική του απεικόνιση μας εισάγει στο κλίμα που επικρατούσε στα καφενεία της Αθήνας τότε ,οι θαμώνες των οποίων εκπροσωπούσαν κάποιο από τα κόμματα της εποχής και με τη γλώσσα του σώματός τους επεδείκνυν την αντίθεσή τους στους φορείς άλλων ιδεών διαφορετικών από τις δικές τους

Köllnberger Ludwig (1811-1892)


Γεννήθηκε στο Salzburg την 3η Ιουλίου 1811 πέθανε στο Aschau, κοντά στο Murnau της Βαυαρίας, την 4η Δεκεμβρίου 1892. Το 1829 κατατάχθηκε ως εύελπις εθελοντής στο 8ο βαυαρικό σύνταγμα πεζικού και τον ίδιο χρόνο, προάχθηκε σε υποδεκανέα και δεκανέα. Το 1833 μετετάχθηκε στην Βασιλική Ελληνική υπηρεσία και υπηρέτησε ως ανθυπολοχαγός του 6ου Ελληνικού Τάγματος πεζικού. Το 1838 απολύθηκε μετά από αίτηση του και κατατάχθηκε πάλι ως δεκανέας και εύελπις στο 5ο σύνταγμα πεζικού της Νυρεμβέργης.

Το 1839 προάχθηκε σε λοχία, το 1840 σε σημαιοφόρο και ανθυπολοχαγό, το 1848 σε υπολοχαγό, το 1859 σε λοχαγό πρώτης τάξεως και αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του ταγματάρχη. Στον γαλλογερμανικό πόλεμο ανέλαβε την διοίκηση του 9ου τάγματος κυνηγών στο Passau. Τιμήθηκε με διάφορα αναμνηστικά μετάλλια μεταξύ των οποίων και το ελληνικό βασιλικό μετάλλιο των εθελοντών.

Μέχρι τον τελευταίο παγκόσμιο πόλεμο, στη συλλογή εικόνων του πολεμικού τμήματος των Γενικών Βαυαρικών Αρχείων, υπήρχαν δυο τόμοι με τον τίτλο «ΕΛΛΑΣ» που περιείχαν υδατογραφίες του, διαστάσεων 0,25 x 0,20 εκ. ή και μικρότερες. Το 1909 ολόκληρη η συλλογή με εντολή και έξοδα της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας, αντιγράφηκαν από τον ζωγράφο Hans Hanke από το Μόναχο και 41 από τα συγκεκριμένα αντίγραφα υπάρχουν στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο και εκτίθενται στην Η΄αίθουσα. Κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, χάθηκε ο πρώτος τόμος και μαζί του όσα έργα είχαν περιληφθεί σε αυτόν.
Γενικά, ο Köllnberger ζωγράφισε ελληνικές πόλεις, φρούρια και τοπία καθώς και σκηνές από την στρατιωτική ζωή. Ανεξάρτητα από την καλλιτεχνική αξία τους, τα έργα του, μας δίνουν μια σαφή ιδέα της Ελλάδας, κυρίως για τα πέντε πρώτα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα καθώς και του περιβόητου “ εθελοντικού” βαυαρικού σώματος, που το μεγαλύτερο μέρος του απάρτιζαν στρατιώτες- μαζέματα από διάφορες περιοχές της Ευρώπης, που είχαν έρθει στην Ελλάδα για να οργανώσουν τάχα τον ελληνικό στρατό σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και να διδάξουν την πολεμική τέχνη.
Στην υδατογραφία που παρατίθεται, απεικονίζεται Tο Kαφενείον της Eυρώπης, Aθήνα 1837. «Tο κομψότερον καφενείον των Aθηνών». Yδατογραφία του Hans Hanke από το έργο του Ludwig Köllnberger (Eθνικό Iστορικό Mουσείο). Απεικονίζει τη μεγάλη αίθουσα του κλασικού αυτού καφενείου χωρισμένη στα δύο, με τους «Ευρωπαίους» alafranga από τη μία πλευρά και τους φουστανελάδες alagreca από την άλλη. Οι δύο αυτές ομάδες πιθανότατα εκπροσωπούν το Αγγλικό κόμμα (λόγω επτανησιακής καταγωγής) ,οι φραγκοφορεμένοι και το γαλλικό (λόγω ρουμελιώτικης) οι φουστανελλάδες,

Περνάμε τώρα συην πιο mainstream ιστορία.

Επανάσταση της 3ης Σεπτέμβρη 1943

Οκτώ χρόνια μετά την ενηλικίωση του Όθωνα, η κατάσταση στον ελλαδικό χώρο ήταν δραματική. Μεγάλα προβλήματα, όπως η αγροτική γη, οι εθνικές γαίες, η εκπαίδευση κ.ά. συνέχισαν να ταλανίζουν τη χώρα, με αποτέλεσμα την δικαιολογημένη δυσφορία του λαού. Ο απολυταρχικός τρόπος άσκησης της εξουσίας του παλατιού πολλές φορές οδηγούσε σε μικροεξεγέρσεις, οι οποίες καταστέλλονταν αμέσως από τον κυβερνητικό στρατό. Το παλάτι συγκέντρωνε το γενικό μίσος και αποτελούσε τον στόχο της πολιτικής πάλης.
Το 1840, ο Μακρυγιάννης ίδρυσε μια -κατά τον Όθωνα- παράνομη οργάνωση, με σκοπό την επιβολή συντάγματος. Στην οργάνωση σύντομα μυήθηκαν οπλαρχηγοί και αγωνιστές του '21, οι οποίοι είχαν παραγκωνισθεί από τους Βαυαρούς. Τα μέλη της οργάνωσης δεσμεύονταν με όρκο στην πατρίδα και στην Ορθοδοξία. Μερικοί από τους οπλαρχηγούς που μυήθηκαν ήταν οι Θεόδωρος Γρίβας, Μήτρος Δεληγιώργης, Κριεζιώτης κ.α.
Στη συνέχεια ο Μακρυγιάννης έστρεψε την προσοχή του στους πολιτικούς και κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια, έτσι ώστε να μυήσει έμπιστα άτομα. Προσέγγισε και μύησε τον αρχηγό του Ρωσικού κόμματος, τον Ανδρέα Μεταξά, σημαντική προσωπικότητα της εποχής, ενώ στη συνέχεια προσχώρησε στο κίνημα και ο αρχηγός του Αγγλικού κόμματος, Ανδρέας Λόντος. Αυτοί οι δύο κατόρθωσαν να μυήσουν τις πιο εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής όπως τους: Ρήγα Παλαμήδη, Κωνσταντίνο Κανάρη, Χρύσανθο Σισίνη, Κωνσταντίνο Ζωγράφο κ.α. Για να επιτύχει όμως το κίνημα χρειαζόταν και η συνεργασία του στρατού. Για τον λόγο αυτό μύησαν τον συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη. Για να επιτύχουν τους σκοπούς τους φρόντισαν να τον μεταθέσουν από το Άργος στην Αθήνα και να τον διορίσουν στρατιωτικό διοικητή της Αθήνας. Ο Καλλέργης κατάφερε να φέρει σε επαφή τους κινηματίες και με άλλους στρατιωτικούς, όπως τον Σπυρομήλιο και να τους πείσει να προσχωρήσουν στην οργάνωση. Λίγο πριν το ξέσπασμα του κινήματος σχηματίστηκε τριμελής επιτροπή που σχηματίστηκε από τους Ανδρέα Μεταξά, Μακρυγιάννη και Δημήτριο Καλλέργη. Ο καθένας αντιπροσώπευε έναν διαφορετικό κόσμο: ο Μεταξάς τον πολιτικό, ο Μακρυγιάννης τον λαϊκό και ο Καλλέργης τον στρατιωτικό.
Η αρχική ημερομηνία εκδήλωσης του κινήματος είχε ορισθεί να είναι η 25η Μαρτίου 1844, για να συμπίπτει με τον εορτασμό της επανάστασης. Ο ενθουσιώδης όμως Μακρυγιάννης διέδωσε το μυστικό σε πολλούς, με αποτέλεσμα να επισπευσθεί η εκδήλωση του κινήματος. Το κίνημα είχε αποφασισθεί να ξεσπάσει στους στρατώνες, έτσι ώστε να ακινητοποιηθούν άμεσα τα στελέχη του Οθωνικού καθεστώτος. Έτσι, τη νύχτα της 2ης προς 3ης Σεπτεμβρίου πολλά σημαίνοντα στελέχη του κινήματος κατευθύνθηκαν προς το σπίτι του Μακρυγιάννη για να δώσουν το τελικό σύνθημα. Η χωροφυλακή παρατήρησε τις ύποπτες κινήσεις γύρω από την οικία του και την περικύκλωσαν. Ο Καλλέργης, συνειδητοποιώντας την κρισιμότητα της κατάστασης, κατέφθασε στους στρατώνες και ξεσήκωσε τους αξιωματικούς με το σύνθημα "Ζήτω το Σύνταγμα". Αμέσως διέταξε έναν λόχο να διαλύσει την πολιορκία του οίκου του Μακρυγιάννη και άλλον ένα να ανοίξει τις φυλακές του Μεντρεσέ, ενώ αυτός παράλληλα κατευθυνόταν με 2.000 στρατιώτες στα ανάκτορα. Επιπλέον είχε στείλει στρατιωτικά αποσπάσματα να καταλάβουν το νομισματοκοπείο, την Εθνική Τράπεζα, το Δημόσιο Ταμείο και τα διάφορα υπουργεία.
Η άφιξη του στρατού με ζητωκραυγές και συνθήματα συντέλεσε, ώστε να σπεύσουν προς τα ανάκτορα και οι κάτοικοι της Αθήνας και να ενωθούν με τον στρατό. Ο Βασιλιάς έστειλε τον υπασπιστή του Γρίβα Γαρδικιώτη και τον υπουργό στρατιωτικών Αλέξανδρο Βλαχόπουλο να βολιδοσκοπήσουν την κατάσταση και να προσπαθήσουν να μεταπείσουν τους στρατιώτες. Κατά διαταγή όμως του Καλλέργη συνελήφθησαν αμέσως. Ο Όθωνας, φοβούμενος για τα χειρότερα, έστειλε τον Στάινστορφ, τον διαγγελέα του, στο Σχινά για να φέρει τα πυροβόλα. Ο τελευταίος όμως προτίμησε να συνταχθεί με τους επαναστάτες.
Στις 3 τα ξημερώματα προσήλθαν και οι πολιτικοί αποστάτες και μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας, ο Α. Μεταξάς, ο Α. Λόντος, ο Κ. Ζωγράφος, ο Ρ. Τζουρτζ, κάλεσαν τους υπόλοιπους συμβούλους της επικρατείας σε συνεδρία για να επικυρώσουν τις επαναστατικές πράξεις. Το συμβούλιο αναγνώρισε το κίνημα, καθόρισε τη σύγκληση Εθνοσυνέλευσης και διόρισε επιτροπή υπό τους Γεώργιο Κουντουριώτη, Λ. Μαυρομιχάλη, Γ. Λινιάνα, Γ. Ψύλλα, Ανδρέα Λόντο και Κ. Προβελέγγιο, η οποία θα παρουσίαζε τις αποφάσεις του στο Βασιλιά. Το νέο υπουργικό συμβούλιο, στο οποίο συμμετείχαν στελέχη και από τα τρία μεγάλα κόμματα, είχε ως εξής (Κυβέρνηση Ανδρέα Μεταξά 1843): Πρόεδρος και υπουργός εξωτερικών Ανδρέας Μεταξάς, υπουργός στρατιωτικών ο Ανδρέας Λόντος, υπουργός Ναυτικών ο Κωνσταντίνος Κανάρης, υπουργός Δικαιοσύνης ο Λέων Μελάς, υπουργός εκκλησιαστικών & παιδείας ο Μιχαήλ Σχινάς, υπουργός Οικονομικών ο Δρόσος Μανσόλας και υπουργός Εσωτερικών ο Ρήγας Παλαμήδης.
Ο λαός και ο στρατός διαλύθηκαν στις 3 το μεσημέρι, αφού πληροφορήθηκαν ότι όλα τα αιτήματα έγιναν αποδεκτά. Τέλος, με βασιλικά διατάγματα η 3η Σεπτεμβρίου ανακηρυσσόταν σε μέρα εθνικής γιορτής, ενώ ο Δημήτριος Καλλέργης παρασημοφορούνταν, ως αρχηγός του επαναστατικού κινήματος.
Τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο έγιναν οι εκλογές του 1843 και οι εκλεγμένοι πληρεξούσιοι συγκρότησαν την συνταγματική Εθνική Συνέλευση που είχαν απαιτήσει όσοι έλαβαν μέρος στην επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου και συνέταξαν Σύνταγμα, το οποίο υπέγραψε ο Όθωνας. Από τότε η πλατεία των Ανακτόρων μετονομάστηκε σε Πλατεία Συντάγματος.

Οι διατάξεις του συντάγματος του 1844

http://www.et.gr/images/stories/eidika_themata/a_5_1844.pdf

"Η εθνοσυνέλευση διάρκεσε απ’ το Νοέμβρη του 1843 ως το Μάιο του 1844 και ψήφισε το Σύνταγμα που δημοσιεύτηκε στις 18/30 Μαρτίου 1844. Το πραξικόπημα του 1843 δεν έφερε στην Ελλάδα παρά μια πολιτική αλλαγή περιορισμένης σημασίας. Το Σύνταγμα του 1844 ήταν υπερβολικά συντηρητικό. Η νομοθετική εξουσία ασκούνταν συλλογικά από το βασιλιά, από μια βουλή εκλεγμένη απ’ το λαό σύμφωνα μ’ ένα σύστημα, που ήταν λίγο – πολύ τιμοκρατικό1 και από μια Γερουσία διορισμένη ισόβια απ’ το βασιλιά. Η εκτελεστική εξουσία ανήκει στο βασιλιά κι ασκείται απ’ τους υπεύθυνους υπουργούς του, διοριζόμενους και παυόμενους απ’ αυτόν χωρίς την έγκριση της Βουλής. Η δικαιοσύνη επίσης απορρέει απ’ το βασιλιά. Ωστόσο τα δημοκρατικά στοιχεία δεν έλειπαν. Οι πολίτες ήταν ίσοι μπροστά στο νόμο, υπήρχε εγγύηση της ατομικής ελευθερίας, της ελευθερίας του τύπου, του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι και δεν αναγνωριζόταν στην Ελλάδα η δουλεία. "

1. τιμοκρατικό=
η συμμετοχή των πολιτών στη διακυβέρνηση της πολιτείας ανάλογη της περιουσιακής τους κατάστασης

Γερουσία 1844


Γερουσία ονομάστηκε το σώμα που δημιουργήθηκε σύμφωνα με το Σύνταγμα του Μαρτίου του 1844 που παραχωρήθηκε από τον Όθωνα μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843.
Οι γερουσιαστές διορίζονταν ισόβια από τον βασιλιά (τον Όθωνα). Ο αριθμός τους ορίστηκε στους 27, αριθμός ο οποίος όμως μπορούσε να αυξηθεί σύμφωνα με τις ανάγκες και κατά τη βούληση του μονάρχη μέχρι του ½ του όλου αριθμού των βουλευτών.
Το 1844 διορίσθηκαν 36 γερουσιαστές.
Αυτοί ήταν:
Γεώργιος Αινιάν
Γεώργιος Μ. Αντωνόπουλος
Βασίλειος Βουδούρης
Χρήστος Βλάσης
Παναγιώτης Γιατράκος
Αθανάσιος Γρηγοριάδης
Αναγνώστης Δηλιγιάννης
Σωτήριος Θεοχαρόπουλος
Λάζαρος Κουντουριώτης
Γεώργιος Κουντουριώτης, πρόεδρος
Χριστόδουλος Κλονάρης
Ιωάννης Κολοκοτρώνης
Σπυρίδων Καλογερόπουλος
Αναστάσης Λοιδωρίκης
Αναστάσιος Λόντος
Λυκούργος Λογοθέτης
Πέτρος Μαυρομιχάλης
Τάτσης Μαγγίνας
Ιωάννης Μέξης
Κωνσταντίνος Μπότσαρης
Αναγνώστης Μοναρχίδης
Πανούτσος Νοταράς εκ Κορινθίας, στρατηγός της επανάστασης
Λάμπρος Νάκος
Διαμαντής Ολύμπιος
Χαράλαμπος Παπαπολίτης
Ιάκωβος Παξιμάδης
Νικόλαος Πονηρόπουλος
Σπυρίδων Παπαλεξόπουλος
Νικόλαος Πρασακάκης ή Πρασαδάκης (εκ Χίου), πρώην βουλευτής, πληρεξούσιος
Νικόλαος Ρενιέρης
Σπυρίδων Τρικούπης
Ριχάρδος Τζούρτς
Βασίλειος Χριστακόπουλος
Ανδρέας Χατζηαναργύρου
Νικόλαος Χρυσόγελως
Γεώργιος Ψύλλας
Δημήτριος Χατζίσκος
Νικηταράς, διορίστηκε το 1847

Εκλογές 1844

Η διενέργεια των εκλογών ήταν αποτέλεσμα της λαϊκής επανάστασης του 1843 και της περικύκλωσης των ανακτόρων, με αίτημα την παραχώρηση συντάγματος. Μετά από αυτά, ο βασιλιάς Όθων αναγκάστηκε να διορίσει μεταβατική κυβέρνηση, ώστε αυτή να προκηρύξει εκλογές για την σύνταξη συντάγματος.
Οι εκλογές έγιναν σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο της 4ης Μαρτίου 1829, δηλαδή με «έμμεση και καθολική ψηφοφορία του άρρενος πληθυσμού άνω των 25 ετών». Εξελέγησαν 244 πληρεξούσιοι από 92 εκλογικές περιφέρειες, συμπεριλαμβανομένων και εκπροσώπων των αλύτρωτων περιοχών που συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821.
Στις 26 Νοεμβρίου 1843 εξελέγη επιτροπή με 21 μέλη για να καταρτίσει σχέδιο Συντάγματος . Το τελικό σχέδιο ψηφίστηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1844, κυρώθηκε από την Εθνοσυνέλευση και εκδόθηκε από το μονάρχη στις 18 Μαρτίου. Με βάση τον εκλογικό νόμο, που καταρτίστηκε στις 18 Μαρτίου 1844, κάθε επαρχία αποτελούσε ξεχωριστή εκλογική περιφέρεια. Ο αριθμός των βουλευτών που εκλέγονταν σε κάθε εκλογική περιφέρεια εξαρτώταν από τον πληθυσμό της. Επαρχίες πάνω από 10.000 κατοίκους εξέλεγαν ένα βουλευτή, έως 20.000 κατοίκους 2 βουλευτές, έως 30.000 κατοίκους 3 βουλευτές , πάνω από 30.000 κατοίκους εξέλεγαν 4 βουλευτές, Προνομιακά η Ύδρα θα εξέλεγε 3 βουλευτές, οι Σπέτσες 2 βουλευτές και "οι εν Ελλάδι Ψαριανοί" 2 βουλευτές. Επίσης 1 βουλευτή θα εξέλεγαν οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Οι εκλογές διήρκεσαν έξι μήνες, μέσα σε κλίμα βίας και νοθείας, και διενεργήθηκαν κατά τη διάρκεια της Κυβέρνησης Μαυροκορδάτου. Οι περισσότερες περιφέρειες τις έκαναν τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1844, ενώ άλλες τον Αύγουστο. Έγιναν με το πλειοψηφικό σύστημα στενής περιφέρειας. Νικητής των εκλογών ήταν ο Ιωάννης Κωλέττης αρχηγός του Γαλλικού κόμματος, ήταν ο πρώτος κοινοβουλευτικός πρωθυπουργός της Ελλάδας. Παρόλο που το κόμμα του ήρθε τρίτο στις εκλογές σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού με το Ρωσικό κόμμα, την Κυβέρνηση Ιωάννη Κωλέττη 1844. Η πρώτη εκλεγμένη Βουλή των Ελλήνων συγκροτήθηκε σε σώμα και συνεδρίασε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 1845.