Αδριάνειο υδραγωγείο
Κατασκευάστηκε στους Ρωμαϊκούς χρόνους και ο κύριος λόγος για την κατασκευή του αποτέλεσε η ανάγκη να υδροδοτηθεί η ρωμαϊκή συνοικία της Αθήνας η οποία περιελάμβανε τον χώρο που καταλαμβάνει σήμερα το πάρκο του Ζαππείου από τον βουλή έως και το Καλλιμάρμαρο. Οι εργασίες για την κατασκευή του υδραγωγείου ξεκίνησαν το 134 μ.Χ. και ολοκληρώθηκαν το 140 μ.Χ. Η σήραγγα μήκους 25 χιλιομέτρων που κατασκευάσθηκε ξεκινούσε από την περιοχή του Τατοΐου και μετέφερε το νερό με την βαρύτητα έως και τους πρόποδες του Λυκαβηττού όπου αποθηκευόταν σε λιθόκτιστη δεξαμενή χωρητικότητας 500 περίπου κυβικών μέτρων. Το υδραγωγείο συνέχισε να λειτουργεί μέχρι και στα χρόνια της τουρκοκρατίας, οπότε και καταστράφηκε από τον Χατζή-Aλή Χασεκή. Καθαρίστηκε και ξαναμπήκε σε λειτουργία στους νεώτερους χρόνους από τους δημάρχους Κυριακό και Σούτσο
ΟΥΛΕΝ
Η αύξηση του πληθυσμού της Αθήνας, κυρίως μετά τη μικρασιατική καταστροφή (1922), δημιουργούσε διαρκώς νέες ανάγκες.
Το 1925 ξεκίνησε η κατασκευή των πρώτων σύγχρονων έργων ύδρευσης στην περιοχή της Πρωτεύουσας. Τη χρονιά αυτή υπογράφτηκε σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, της Αμερικανικής Εταιρείας ULEN και της Τράπεζας Αθηνών για τη χρηματοδότηση και κατασκευή έργων ύδρευσης της Πρωτεύουσας από τη λεκάνη απορροής της Πάρνηθας. Τα έργα θα επόπτευε κατασκευαστικά η Ανώνυμος Ελληνική Εταιρεία Υδάτων (ΕΕΥ), η οποία συστάθηκε για το σκοπό αυτό. Το πρώτο μεγάλο έργο ήταν η κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα.
Για την κατασκευή του φράγματος -που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 1926 και ολοκληρώθηκε το 1929- εργάστηκαν περίπου 900 άνθρωποι. Το φράγμα είναι τοξωτό και επενδεδυμένο με Πεντελικό μάρμαρο, ιδιαιτερότητα που του προσδίδει μοναδικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο. Για τη μεταφορά του νερού από το Μαραθώνα στην Αθήνα κατασκευάστηκε η σήραγγα του Μπογιατίου, μήκους 13,4 χλμ. Τα δύο παραπάνω έργα μαζί με το Διυλιστήριο Γαλατσίου και το δίκτυο διανομής Αθήνας και Πειραιά, που επίσης κατασκευάστηκαν αυτήν την περίοδο, αποτελούν την πρώτη οργανωμένη προσπάθεια για την ορθολογική ύδρευση της Αθήνας.
ΠΑΟΥΕΡ (POWER AND TRACTION) και γενικότερα ηλεκτροδότηση της Αθήνας.
1889 Ξεκινά η ηλεκτροδότηση της Αθήνας με μικρή μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος που εγκαταστάθηκε από την “ΓΕΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΡΓΟΛΗΨΙΩΝ” (ΓΕΕ) – Έλληνες μεγαλοεπιχειρηματίες της εποχής, στο κέντρο της πόλης στην οδό Αριστείδου και ηλεκτροφώτισε τη Βουλή (τότε επί της οδού Σταδίου) και το Δημοτικό Θέατρο επί της οδού Αθηνάς
1899 Ιδρύεται η “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ συστήματος Thompson – Houston” (EHE) από την πολυεθνική “Thompson – Houston της Μεσογείου”, την Εθνική Τράπεζα και άλλους επιχειρηματίες, η οποία εξαγοράζει την ΓΕΕ.
1901 Η ΕΗΕ εξασφαλίζει το δικαίωμα παροχής ρεύματος στους τροχιοδρόμους και στον σιδηρόδρομο Αθηνών-Πειραιώς.
1903 Ιδρύεται στο Φάληρο ο ΑΗΣ ΦΑΛΗΡΟΥ, ο πρώτος ατμοηλεκτρικός σταθμός της χώρας για κάλυψη αναγκών ηλεκτροφωτισμού της πρωτεύουσας και ηλεκτροδότησης σιδηροδρόμων και βιομηχανίας. Το 1906 ο ΑΗΣ Φαλήρου ηλεκτροδότησε τον σιδηρόδρομο Αθηνών- Πειραιώς, ενώ το 1906 εγκαινιάστηκε η παροχή ρεύματος σε βιομηχανίες της περιοχής.
1905-1907 Ιδρύεται ο πρώτος ατμοηλεκτρικός σταθμός από άλλη ηλεκτρική εταιρεία στην οθωμανική τότε Θεσσαλονίκη για φωτισμό της πόλης και κίνηση των τραμ.
1905-1906 Ιδρύεται ο σταθμός του Λαυρίου από τη Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου, ο πρώτος ίσως σταθμός του οποίου βασικός πελάτης ήταν εξ’αρχήςμια βιομηχανικήεγκατάσταση, τα μεταλλουργεία της Εταιρείας
1926 Η ΕΗΕ μεταβιβάζει τα δικαιώματά της για την ηλεκτροδότηση της Αθήνας στην αγγλική εταιρεία “Power & Traction”, η οποία ιδρύει αρχικά δύο εταιρείες, την “ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ” (ΗΕΠ), και την “ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ” (ΗΕΔ), που συγχωνεύθηκαν λίγο αργότερα στην “ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ” (ΗΕΑΠ).
1927 Δημιουργείται από την “Power & Traction” ο νέος και πολύ μεγαλύτερος σταθμός του Κερατσινίου, χάρη στον οποίο ο πόλος του ΑΗΣ ΦΑΛΗΡΟΥ στην ηλεκτροδότηση της Αθήνας θα περιέλθει σε δεύτερη μοίρα. Εγκαθίσταται το πρώτο δίκτυο υψηλής τάσης με τριφασικό ρεύμα. Την ίδια επίσης εποχή γίνεται και η μετατροπή του ρεύματος από συνεχές 110 V σε εναλλασσόμενο 220/380 V.
1953 Ιδρύεται η “ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ” (ΔΕΗ) και ξεκινάει η διαδικασία ενσωμάτωσης των διάσπαρτων ηλεκτρικών εγκαταστάσεων σε ενιαίο, εθνικής κλίμακας δίκτυο, διαδικασία που θα ολοκληρωθεί ύστερα από 20 περίπου χρόνια. Μεταξύ 1953 και 1968, η ΔΕΗ εξαγόρασε σταδιακά περίπου 415 διαφορετικές επιχειρήσεις παραγωγή και διανομής ρεύματος σε όλη την Ελλάδα.
Όσο για το δίκτυο συγκοινωνιών
Προπολεμικά, στα πλαίσια του εκμεταλλευτικού για το λαό συστήματος, είχε παραχωρηθεί για δεκαετίες η εκμετάλλευση των 17 δρομολογιακών γραμμών του τραμ, συνολικού μήκους 93 χιλιομέτρων, στην «Ηλεκτρική Εταιρία Μεταφορών» (ΗΕΜ), θυγατρική εταιρία του ξενόφερτου αγγλικού επιχειρηματικού ομίλου «Πάουερ».
Η «Πάουερ Τράξιον Φάινανς Κόμπανι» (1925), αυτός ήταν το τίτλος του ληστρικού ομίλου που είχε και την εκμετάλλευση του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου, διαδέχτηκε τη γαλλική εταιρία του Φραγκ. Φεράλδη (1857), καθώς και την αγγλική του Εδουάρδου Πίκεριγκ (1867).
Τα βαγόνια των συρμών ήταν χωρισμένα σε Α' και Β' θέση, ενώ το εισιτήριο ίσχυε και για την είσοδο στο θέατρο του Νέου Φαλήρου, γνωστό στους θεατρόφιλους της εποχής ως «Ξιφί Φαλέρ». Το θέατρο, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ε. Ziller (1896) το γκρέμισε ο χουντικός δήμαρχος Πειραιά Αρ. Σκυλίτσης (1969), για να βάλει στη θέση του γλάστρες με πλαστικά λουλούδια!..
Τηλεφωνία
Εδώ ,οι Γερμανικές εταιρείες που αναφέρει το βιβλίο ήταν μόνο μία , η Siemens η οποία έκανε αισθητή την παρουσία της στην Ελλάδα σε μια σειρά από επιχειρηματικές δραστηριότητες ,όπως τα φανάρια στους δρόμους (αυτά που λέμε πράσινο και κόκκινο δηλαδή) ,τις οπτικές ίνες και φυσικά τις ...μίζες.
Η εμφάνιση και η εκατοντάχρονη (!) ιστορική διαδρομή της Sienens στην Ελλάδα, μία εν πολλοίς άγνωστη αλλά αρκούντως ενδιαφέρουσα ιστορία, είναι συνδεδεμένη ως το τέλος του Μεσοπολέμου με μία από τις πιο εξέχουσες φυσιογνωμίες του ελληνικού καπιταλισμού, τον Αλέξανδρο Ζαχαρίου, έναν καρπενησιώτη στην καταγωγή αλλά γεννημένο στη Βράιλα της Ρουμανίας μετά τα μέσα (1869) του 19ου αιώνα. Παράλληλα η τοποθέτηση των πρώτων τηλεφωνικών κέντρων, τότε στις αρχές του Μεσοπολέμου που έμπαιναν οι βάσεις της βιομηχανικής ανάπτυξης, είναι τόσο περιπετειώδης, που διαθέτει όλα εκείνα τα γοητευτικά στοιχεία της ιστορικής έρευνας.
Σε κάθε περίπτωση όμως ο όμιλος της Siemens αποτελεί ίσως τη μακροβιότερη παρουσία με όλες τις μορφές πολυεθνικού ομίλου στον ελληνικό χώρο. Ως εκ τούτου διεκδικεί τη δική της, ξεχωριστή θέση στην ελληνική οικονομική ιστορία. Ετσι και αλλιώς στη δημιουργία της συνέβαλε αρκετά, τόσο στην περίοδο του Μεσοπολέμου όσο και μεταπολεμικά.
Μπορεί λοιπόν η Siemens με τη σημερινή νομική μορφή της να δημιουργήθηκε στα τέλη του 1938 και η παραγωγική της δραστηριότητα να αναπτύχθηκε στη δεκαετία του 1960, όμως τα πρώτα τηλεφωνικά της κέντρα έκαναν την εμφάνισή τους στην Αθήνα το 1900, όταν την αντιπροσώπευσή τους ανέλαβε η εταιρεία Ζαχαρίου & Σία. Ο ίδιος αυτός δαιμόνιος επιχειρηματίας κατόρθωσε τρεις δεκαετίες αργότερα, το 1930, επί κυβερνήσεως Ελ. Βενιζέλου την τετραετία θεσμοθέτησης του αστικού εκσυγχρονισμού της Ελλάδας , να υπογράψει σύμβαση με το ελληνικό δημόσιο για την εγκατάσταση των αυτόματων τηλεφώνων.
Ο Ζαχαρίου, μηχανικός κατ' επάγγελμα, ανέπτυξε πολυσχιδή επιχειρηματική δραστηριότητα, πρωτίστως στη Δυτική Ευρώπη, στην Ελβετία και στη Γερμανία, και από το 1899 στην Ελλάδα. Κατ' αρχήν δημιούργησε την τεχνική κυρίως εταιρεία Α. Ζαχαρίου & Σία, μέσω της οποία αντιπροσώπευσε τη Siemens στην ελληνική αγορά. Συμμετείχε στην ομάδα των επιχειρηματιών που δημιούργησε την τσιμεντοβιομηχανία Τιτάν και το 1920 την κατασκευαστική εταιρεία Ο Τέκτων, μέσω της οποίας εκτέλεσε αρκετά δημόσια έργα.
* Τα πρώτα τηλέφωνα
Τα πρώτα τηλέφωνα ήλθαν στην Ελλάδα από τα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά από το 1922, αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, «ανοίγει» πλέον η εποχή τους. «Τον Δεκέμβριον του 1922, η τότε Κυβέρνησις, αντιμετωπίζουσα τα εν τούτω τω μεταξύ προκυψάσας ανάγκας αθρόαι αιτήσεις νέων εγκαταστάσεων και ανεπάρκεια δια την εξυπηρέτησιν και των ήδη συνδρομητών προεκήρυξε διεθνή διαγωνισμόν δια την ανάληψιν της εγκαταστάσεως και εκμεταλλεύσεως των τηλεφώνων του Κράτους. Επειδή όμως ουδεμία σχετική προσφορά υπεβλήθη, τον Μάιον του 1924 κατηρτίσθη σύμβασις με την αγγλικήν εταιρείαν Κεμ Λίμιτεντ. Αλλά και η σύμβασις αύτη δεν επεκυρώθη, τον δε Φεβρουάριον του 1926 υπεγράφη ετέρα σύμβασις με την ιταλικήν εταιρείαν Πούλις. Η ιταλική εταιρεία δεν κατέθεσεν την συμφωνηθείσαν εγγύησιν και η δευτέρα αύτη σύμβασις δεν επεκυρώθη.
Τον Μάιον του 1926, συνήφθη νέα σύμβασις με την Εταιρείαν Τηλεφώνων και Ηλεκτρικών Εργων της Αμβέρσης (Βέλγιον) εκπροσωπηθείσαν παρά των Μποδοσάκη Αθανασιάδου και Στουδίτου. Η βελγική εταιρεία, κατά την αναληφθείσαν υποχρέωσιν, συνέστησεν εν Αθήνας την Ανώνυμον Ελληνικήν Τηλεφωνικήν Εταιρείαν. Αλλά και η σύμβασις αύτη τελικώς δεν εφηρμόσθη, λόγω της ανατροπής της δικτατορίας του στρατηγού Θεοδώρου Παγκάλου, κατά την διάρκειαν της οποίας είχε συναφθή» (Μέγα Ελληνικόν Βιογραφικόν Λεξικόν Βοβολίνη). Οπως αναφέρει ο Μποδοσάκης, η σύμβαση αυτή του δόθηκε με προσωπικό ενδιαφέρον του Πάγκαλου και μετά την ανατροπή της δικτατορίας ακολούθησε τον φίλο του στη φυλακή και φυσικά η σύμβαση ακυρώθηκε.
Τον Νοέμβριο του 1928 η κυβέρνηση Βενιζέλου, μόλις ανέλαβε, προκηρύσσει νέο διεθνή διαγωνισμό για την ανάληψη της εγκατάστασης και εκμετάλλευσης τηλεφώνων στην Αθήνα, στον Πειραιά και στα Περίχωρα. Αλλά και αυτή η προσπάθεια απέβη άκαρπη. Λίγο αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1930, ο Αλ. Ζαχαρίου εκπροσωπώντας τη Γερμανική Siemens Halske κατορθώνει τελικά να υπογράψει δύο συμβάσεις, η μία για την αστική και προαστιακή και η άλλη για την επαρχιακή τηλεφωνική επικοινωνία.
* Η δημιουργία της Osram
Οπως επισημαίνεται «η σύναψις της συμβάσεως εκείνης με την μεγαλυτέραν εταιρείαν της Ευρώπης και μίαν των μεγαλυτέρων του κόσμου, ωφείλετο κυρίως εις τας προσπαθείας του Ζαχαρίου και εις την συμπαράστασιν του τότε διοικητού της Εθνικής Τραπέζης Ιωάννου Δροσοπούλου» (ο.π.π.). Τον Απρίλιο του 1930 οι δύο συμβάσεις επικυρώθηκαν από τη Βουλή και τη Γερουσία και τον Οκτώβριο του 1931 η εταιρεία Siemens Halske παραχώρησε τα δικαιώματά της στην εταιρεία που η ίδια δημιούργησε, στην Ανώνυμη Ελληνική Τηλεφωνική Εταιρεία πρόκειται ουσιαστικά για τον πρόδρομο του σημερινού ΟΤΕ. Πρώτος γενικός διευθυντής ανέλαβε ο μηχανικός Αθ. Παπαθεοδώρου, συνεταίρος του Ζαχαρίου από το 1899. Τότε τοποθετείται το πρώτο αυτόματο τηλεφωνικό κέντρο και οι πρώτες 2.000 παροχές. Δέκα χρόνια αργότερα οι τηλεφωνικές παροχές φθάνουν τις 62.000 και σε 39 τα αυτόματα κέντρα.
Το 1938, στις 25 Νοεμβρίου στις 26 Ιουνίου του ίδιου χρόνου ο Α. Ζαχαρίου πεθαίνει στα γραφεία της Ανωνύμου Ελληνικής Τηλεφωνικής Εταιρείας δημιουργείται η Siemens ΑΕ Ελληνική Ηλεκτροτεχνική. Εκπρόσωποί της ήταν ο Hermann Reyss και ο Richard Diercks. Η νέα εταιρεία αγόρασε το ενεργητικό και το παθητικό του ηλεκτροτεχνικού τμήματος της τεχνικής εταιρείας του Α. Ζαχαρίου και από το 1939 δραστηριοποιείται δίνοντας έμφαση στη δημιουργία αναπτυξιακών υποδομών. Η έδρα της ήταν τότε στην οδό Σοφοκλέους, στο κτίριο της στοάς Πάπου. Εκεί εξάλλου εκείνη την εποχή ήταν το επίκεντρο της οικονομικής ζωής της Αθήνας, διαθέτοντας παράλληλα υποκατάστημα και στη Θεσσαλονίκη. Την ίδια χρονιά, το 1938, δημιουργείται η Οσραμ ΑΕ για την παραγωγή των πρώτων ηλεκτρικών λαμπτήρων στην Ελλάδα και το 1939 η νεοσυσταθείσα Siemens συμμετέχει στη δημιουργία υποδομής και στην κατασκευή των Ελληνικών Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων.
Μετά την απελευθέρωση η Ελλάδα αρχίζει να αλλάζει και η ανάπτυξή της είναι ραγδαία. Η Siemens κατέχει σημαντικό ρόλο στη μεταπολεμική οικονομική άνθηση της ελληνικής οικονομίας. Το 1950 συνεργάζεται με τη ΔΕΗ στην εξόρυξη, στη μεταφορά, στην επεξεργασία και στην καύση του λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και το 1960 η εταιρεία με εντολή του υπουργού Δημοσίων Εργων μελετά το κυκλοφοριακό πρόβλημα και εγκαθιστά στην Αθήνα ένα αυτόματο κέντρο ρύθμισης της κυκλοφορίας, τους φωτεινούς σηματοδότες που οι πολίτες αποκάλεσαν «Σταμάτη» και «Γρηγόρη» από τα πιο σύγχρονα της εποχής σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Όσο για τον ΟΤΕ,
Ο ΟΤΕ δημιουργήθηκε το 1949 με σκοπό να ενοποιήσει το σύνολο ανάλογων δημοσίων και ιδιωτικών επιχειρήσεων τηλεπικοινωνιών. Προτού συμβεί αυτό, η τηλεφωνία, η τηλεγραφία, οι εγχώριες και διεθνείς συνδέσεις ήταν αποσπασματικές και ελλιπώς συντονισμένες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου