Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΗ

Προ ημερών πηγαίνοντας τη μικρή μου κόρη στο νηπιακό σταθμό άκουσα τη νηπιαγωγό να αφηγείται στο τηλέφωνο ,τι της είχε απαντήσει ένα παιδάκι στο ερώτημά της , "τι είναι αγάπη; "
Της είχε απαντήσει λοιπόν ότι "αγάπη είναι ,όταν με γαργαλάει ο μπαμπάς μου".
Μου άρεσε πολύ η απάντηση και επανέλαβα την ερώτηση στη μεγάλη (8χρονη) κόρη μου και μου απάντησε ότι αγάπη είναι "πεταλούδες και φιογκάκια ανάμεσα σε μένα και εκείνη ".
Θεώρησα και τις δύο απαντήσεις συγκινητικές γιατί κινούνται σε ένα βασίλειο που δεν έχει εισβάλει ακόμα ο εξορθολογισμός αυτού που αποκαλούμε κοινωνία, κοινή γνώμη ή όπως αλλιώς και στα κελεύσματα του οποίου υποτασσόμαστε με στρατιωτική πειθαρχία.

 Μετά μπήκα σε μια τάξη μου με δεκαοχτάχρονα παιδιά έθεσα την ερώτηση και πήρα σαν απάντηση ,ορισμούς του τι είναι αγάπη, ορισμούς συντεταγμένους πάνω στον άξονα του χ και του ψ ,αποστεωμένους από κάθε συναίσθημα και πρωτοτυπία.
Απογοητεύτηκα αλλά σκέφτηκα ότι αν κάποιος ρωτούσε εμένα τις ίδιες συντεταγμένες θα προσπαθούσα να συνθέσω σε μια προσπάθεια να δώσω μια εγκεφαλική απάντηση.
Και τότε ξαφνικά ένοιωσα ότι άνοιξε ένα παράθυρο μέσα στο κεφάλι μου και έριξε άπλετο φως σε κάτι που μέχρι εκείνη τη στιγμή το θεωρούσα αυτονόητο.
Η κοινωνία μας τους έχει ανάγκη τους ορισμούς γιατί με αυτούς βάζει όρια ,περιχαρακώνει  καταστάσεις ,δημιουργεί επίπεδες κατασκευές και φυλακίζει τις ιδέες των ανθρώπων μέσα σε αυτές.
Οι ορισμοί ανάγουν τα πάντα σε κάτι.Σε κάτι με αρχή μέση και τέλος, σε κάτι που έχει ονοματεπώνυμο. Ακόμη και σε πράγματα που δεν ορίζονται (τουλάχιστον έτσι πιστεύω ), όπως η αγάπη.

Για να δώσει ο άνθρωπος το ανεκπλήρωτο  όμως ,υπάρχει η τέχνη. Εκεί όπου τα πάντα λειτουργούν σε σχέση με το τι είναι δυνατόν ο κάθε ένας από εμάς να αντιληφθεί και να προσλάβει.Εκεί που η δημιουργικότητα του ατόμου αφήνεται αχαλίνωτη να αιωρηθεί και να ταξιδέψει ,άλλοτε με την ορμή μιας καταιγίδας και άλλοτε αρμενίζοντας σαν να την έχει παρασύρει μία αύρα.
Η τέχνη προσπαθεί να πιάσει το συναίσθημα της στιγμής ,προσπαθεί να μεταδώσει το λίγωμα που προκαλεί η ομορφιά στην καρδιά και την ψυχή.
Ταυτόχρονα δε, γδύνει τον εσωτερικό κόσμο του καλλιτέχνη και τον προβάλλει στον έξω κόσμο.
Σίγουρα διαφορετικά απαθανατίζεται από την παλέτα ενός ζωγράφου ένα ηλιοβασίλεμα και διαφορετικά από ένα φωτογράφο. Ακόμα πιο δύσκολα το περιγράφει ένας ποιητής.
Φανταστείτε όμως να επιχειρούσαμε να το κάνουμε ορισμό...
Τείνουμε να ξεχνάμε ότι η ζωή μας έχει ανάγκη και από λίγη μαγεία , λίγη δραπέτευση στη σαπουνόφουσκα του ονείρου.
Δυστυχώς όλη η κοινωνία και οι μηχανισμοί της αυτά τείνουν να τα εξαλείψουν .Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η λογοτεχνία έγινε εξεταζόμενο μάθημα στις πανελλήνιες και και ο υποψήφιος καλείται να αισθανθεί και να βιώσει προκάτ συναισθήματα κατόπιν εντολής και μετά όλα αυτά να τα αποδείξει και γραπτώς υπογράφοντας τα κιόλας για του λόγου το αληθές.
Δεν είναι τραγικό ένα λογοτεχνικό κείμενο να προκαλεί το ίδιο συναισθηματικό αποτέλεσμα σε εκατό χιλιάδες γραπτά ενώ αντίθετα θα έπρεπε  να προκαλεί εκατό χιλιάδες διαφορετικά συναισθήματα;
Ευτυχώς θα υπάρχουν πάντα ελεύθερα μυαλά που θα συνθέτουν μουσικές ,θα φτιάχνουν πίνακες ζωγραφικής ,θα γράφουν ποιήματα και πεζά και η κοινωνία επειδή θα αδυνατεί να τα κατανοήσει θα στέκεται αμήχανη απέναντί τους προσπαθώντας να τα κατατάξει και τελικά θα τα καταδικάζει μέσα από ορισμούς.

Επανέρχομαι στα νήπια λοιπόν. Εκεί φαίνεται η αγνότητα του είδους μας (του ανθρώπου ) πριν αναλάβουν οι όποιοι μηχανισμοί να το ισοπεδώσουν και να το βάλουν σε καλούπια, από τον τρόπο που θα τρώει μέχρι τον τρόπο που θα σκέφτεται ,θα πιστεύει ,θα λειτουργεί.
Εκεί θα καταφεύγουμε και εμείς για να εισπνεύσουμε λίγη από την αγνότητα που κάποιο μέρος της μνήμης μας ,μας υπενθυμίζει πως και εμείς είχαμε κάποτε.
Δεν είναι τυχαίο αυτό που κατά κόρον λέγεται άκριτα σαν καραμέλλα ,αλλά έχει τεράστιο ειδικό βάρος αν το αναλύσει κανείς ότι "τα παιδία είναι το μέλλον του κόσμου".
Όχι όμως για να πάρουν τη σκυτάλη από μας και να τα κάνουμε σαν τα μούτρα μας ,αλλά σαν φύλακες άγγελοι μας .
Σαν το άτομα που θα μας πάρουν από το χέρι και θα μας γυρίσουν στίς αγνές λεωφόρους της παιδικής ηλικίας ύστερα από ένα μεγάλο ταξίδι αυτοσυνειδητοποίησης.
Τελειώνοντας θα αναφέρω κάτι που το έχω ακούσει και με είχε συγκινήσει.
Κάποτε ενώ ο Κωνσταντίνος  Καραμανλής (ο ιδρυτής της Νέας Δημοκρατίας ) βρισκότανε σε μια περιοδεία στην Ελληνική επαρχία ,τον πλησίασε ένα κοριτσάκι και του έδωσε μία ανθοδέσμη λουλούδια.
"Γιατί μου δίνεις λουλούδια ;",τη ρώτησε.
"Επειδή σε αγαπάω " ,του απάντησε.
"Και γιατί με αγαπάς ; ",ξαναρώτησε,
και τότε το κοριτσάκι του απάντησε : " στην αγάπη δεν υπάρχει γιατί ".

Καλά Χριστούγεννα.